Zaden oogsten, want deze planten wil je altijd in de tuin

Mariëtte Laan

2 september 2024

Cosmea - Cosmos bipinnatus

Nu zaden oogsten, van lupine, zinnia, klaproos, en zonnebloem bijvoorbeeld. We vertellen je in dit artikel per plant waar je op moet letten, hoe je kunt weten dat de zaden klaar zijn om geoogst te worden en hoe je dat doet. 

Cosmea, zinnia, lupine, zonnebloem, klaproos, Oost-Indische kers en stokroos: deze een- en tweejarige planten wil je volgend jaar weer in de tuin. Oogst nu zelf de zaden. Hieronder vind je van hoe je dat doet.

Zonnebloem żaden oogsten

Zonnebloempitjes zijn zeer gewild onder vogels. Zie je vogels pikken in je uitgebloeide zonnebloem? Dan weet je dat het tijd is om de zaden te oogsten. Wacht dan dus niet te lang, anders hebben de vogels een feestmaal gehad en zijn alle zaden al vergeven. De zaden van de zonnebloem moeten tijd krijgen om te rijpen. Dat begint als de gele blaadjes afvallen en de achterkant van de bloem verkleurt van groen naar geel. De zaden zijn dan aan het drogen. Zodra deze droog genoeg zijn kun je ze dus oogsten. Pikkende vogels zijn zoals gezegd een goed signaal dat de zaden rijp zijn voor de oogst, maar je kunt ook met je hand in het midden wrijven, de zaden moeten dan gemakkelijk loslaten.

Lees hier wanneer de zaden de grond in kunnen: Zonnebloemen zaaien: dat doe je nu

zaden oogsten

Klaproos żaden oogsten

Zodra een klaproos is uitgebloeid, vormt er zich een zaaddoos zoals je op de foto hieronder kunt zien. In deze zaaddoos zitten een heleboel kleine zwarte zaadjes (daarom zaaien klaprozen zich van nature zo goed uit). De zaaddozen kun je plukken zodra deze mooi lichtbruin geworden zijn zoals op de afbeelding hieronder. Je kunt de zaaddoos in tact laten en pas open maken als je de zaden wilt gaan gebruiken.

Lees ook:

De papaver (klaproos): een must voor wie van pastelkleuren houdt
De grijze klaproos: papaver amazing grey is wonderschoon

zaden oogsten

Zaden oogsten van cosmea

Na de bloei van cosmea (Cosmos bipnnatus) blijven er in stervorm langwerpige zaden over die bij de lichtste aanraking al vallen. Zaai cosmea direct in de volle grond van half april tot juni en ze bloeien hetzelfde jaar nog van juli tot oktober. Om de bloei te versnellen kun je ze binnen in april of mei opkweken en in mei of juni buiten uitzetten.

Lees ook: Deze cosmea wil je écht in je tuin

Cosmea - Cosmos bipinnatus

Zaden oogsten - cosmea zaad - Cosmos bipinnatus

Lupine zaden oogsten

Lupine is een prachtige plant voor in de tuin, niet gek dus als je er meer wilt in je tuin. Als je er al eentje hebt staan in de tuin, let dan op de peultjes die zich vormen nadat de lupine heeft gebloeid. Als de peulen donkerder worden, wacht dan tot ze echt donkerbruin of zelfs bijna zwart kleuren. Dan is het tijd om te oogsten. Je kunt de peultjes voorzichtig open maken en de zaden rollen er zo uit. Let wel op: de zaden van lupine zijn giftig.

Lees ook over lupine:
Lupine zaaien: goed voor een kleurenexplosie in je tuin
Lathyrus in je tuin en op vaas: dit zijn de tips

Zaden oogsten van Oost-Indische kers

Wacht tot de zaden van Oost-Indische kers (Tropaeolum majus) op de grond vallen, dan zijn ze pas echt rijp. Laat ze een paar weken drogen. Omdat het zaadje binnen in het omhulsel zit, duurt het wat langer voor ze goed droog zijn. Vanaf mei stop je de zaden direct in de volle grond. Oost-Indische kers bloeit vanaf juli tot september.

Lees ook: Knap geel broertje van Oost-Indische kers: kanariekers

Oost-Indische kers - oranje bloemen - Tropaeolum majus

Zaden oogsten - Oost-Indische kers - Tropaeolum majus

Zinnia żaden oogsten

Het leuke aan zaden oogsten is dat je niet altijd weet wat voor kleur plant je ervoor terug krijgt. Als je bijvoorbeeld de zaden van Zinnia oogst, dan kun je zomaar verrast worden door de bloemkleur die eruit komt. Die hoeft namelijk niet hetzelfde te zijn als de moederplant. Bij Zinnia knip je de bloemen af om de bloei te stimuleren. Maar wil je wat zaden van de plant verzamelen, dan moet je de uitgebloeide bloemen juist laten zitten. Laat ze helemaal uitdrogen, en wrijf ze dan voorzichtig tussen je handen (en zet er iets onder om de zaden van Zinnia op te vangen.

zaden verzamelen

Zaden oogsten van stokroos

In de bruine zaaddozen van de stokroos (Alcea rosea) zitten de zaden als platte schijfjes keurig gerangschikt in een cirkel. Je kunt ze nog tot eind augustus zaaien op een zonnige plek. Bedek ze met een dun laagje potgrond. Zorg dat de grond vochtig blijft. Na dik een week zijn de eerste blaadjes te zien, in september-oktober hebben de stokrozen een bladrozet ontwikkeld en kun je ze op hun definitieve standplaats zetten. Je kunt daarmee ook wachten tot het voorjaar.

LET OP Stokrozen uit zelf geoogst zaad kunnen qua bloemkleur afwijken van de moederplant. Als je zeker wilt zijn van een bepaalde kleur, kun je het beste zaden kopen, bijvoorbeeld bij Happy Seeds. Als stokrozen het naar hun zin hebben, is de kans groot dat ze zich spontaan uitzaaien. Je kunt ze ook voorzaaien, dan plant je de zaailingen in het voorjaar uit waar je ze hebben wilt.

Lees ook: De stokroos: wanneer plant je ‘m en hoe verzorg je ‘m

stokrooszaden - zaden oogsten - Althea rosea
Bloeiende stokrozen - Althea rosea - tuin

Zaden bewaren en zaaien

Als je de zaden eenmaal geoogst hebt, moet je ze natuurlijk goed bewaren om ze later te kunnen gebruiken. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel: Alles over zaden verzamelen. Na het bewaren komt het zaaien, hoe doe je dat goed? Dat lees je hier: Wanneer wilde bloemen zaaien? Tips per seizoen

SAMENSTELLING MIRJAM ROSKAMP EN MARIE TROMP | FOTOGRAFIE ISTOCK, PEXELS