Ornamenten: grote en kleine versierders

Soms vallen ze nauwelijks op en toch kunnen ze bepalend zijn voor de sfeer: gipsen ornamenten en sierlijsten aan wand of plafond. Bij Het Schippertje worden deze versiersels ontworpen en gegoten – van klein tot gigantisch, van eenvoudig tot over the top.

Met kleur

Bij gipswerk denk je in eerste instantie aan witte versie­ ringen op plafonds en muren, maar als je een kijkje neemt in het bedrijfscafé van Het Schippertje – waar klanten worden ontvangen en de ambachtslieden op vrijdagmiddag samen het weekend inluiden – word je snel wijzer. Hier is namelijk geen centimeter onge­kleurd gebleven. Terwijl Jeroen Polder van Het Schip­pertje de koffie inschenkt, vertelt hij wat er allemaal mogelijk is met gips. Dat het een compleet andere uit­ straling krijgt wanneer je het in een mooie kleur verft of decoreert, bijvoorbeeld. “De gipsornamenten voor wand en plafond zijn op allerlei manieren te plaatsen en te combineren. Perklijsten kun je bijvoorbeeld zowel op muren als op plafonds plaatsen. Of je kunt van vier lijsten een vierkant perkvak maken en in het midden een rozet plaatsen. De mogelijkheden zijn enorm. Klassieke ornamenten worden steeds vaker op een verrassende manier toegepast. Wanneer je in een modern huis een wand helemaal vult met rozetten, heb je echt iets speciaals.”

Sierlijsten en rozetten

Na de koffie stappen we de witte wereld in en zitten onze schoenen in no time onder een minuscuul laagje gipspoeder. Deze betrekkelijk eenvoudige grondstof – een vermalen mineralen delfstof – wordt, vermengd met water, in vele vormen gegoten. De entreehal met een hoog, versierd plafond is meteen het parade­ paardje; Het Schippertje heeft hier flink uitgepakt met lijstwerk en rozetten die door het blauwe ledlicht ineens een ultramoderne uitstraling hebben. Zo impo­nerend kan gips zijn wanneer je het uitbundig toepast in een grote ruimte. Zodra je de trap op loopt zie je klassieke bustes en zuilen, schouwen en wandlampen en op de eerste verdieping ligt een enorme hoeveel­heid sierlijsten veilig in kartonnen kokers en staan rozetten uitgestald in houten stellingen. Jeroen: “Zoals je ziet maken we lijsten en rozetten in alle vormen en maten: van klein en eenvoudig tot groot en rijk van vorm. De kleinste maat rozet van enkele centimeters koop je al voor een paar euro en kan een bescheiden ruimte net iets extra’s geven. De grootste rozet die uit één deel bestaat heeft wel een doorsnede van een meter. Grotere rozetten bestaan uit losse onderdelen die het samen tot één geheel maken. Een rozet die we ooit maakten voor een trouwzaal voor tweeduizend mensen was meters groot, heel indrukwekkend. De ring die daar omheen paste was maar liefst twaalf meter.”

Contouren worden zichtbaar

Beneden in de werkplaats maken drie mannen in razendsnel tempo sierlijsten van anderhalve meter lengte. Dit gebeurt aan een spiegelgladde werktafel waarop in een lange lijn hoopjes papperig gips worden aangebracht. Een malletje wordt in een geleider geplaatst en over het gips heen getrokken, waarna de contouren zichtbaar worden. Vervolgens wordt er weer wat vloeibaar gips toegevoegd en de mal er nogmaals overheen gehaald, net zo vaak tot de lijst een strak profiel heeft. Na twintig minuten uitharden kan de lijst voorzichtig van de tafel worden gehaald, bijgewerkt met schuurpapier en in het drooghok verder uitharden. Het lijkt een tijdrovende klus, maar omdat er in de mal meerdere lijsten naast elkaar zitten, ontstaat er in één beweging wel vijftig meter lijst. Als het gips nog zacht is, worden de profielen van elkaar gescheiden met een mes. Lijstwerk dat niet getrokken kan worden omdat het speciale vormen heeft, wordt gegoten in siliconen mallen, net als de rozetten.

Weetje:  In de zeventiende eeuw werd pleisterwerk met sierornamenten rechtstreeks op het plafond aangebracht. Toen de vraag hier- naar groter werd, begon men mallen te maken om efficiënter te kunnen werken. Gips is een kwetsbaar product, maar eenmaal verwerkt tegen plafond of wand is het wel sterk en – mocht het nodig zijn – snel te repareren.

Zelf aan de slag met ornamenten

Ook op internet vind je inspiratie voor gips aan de wand:

 

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door Roos –> Soulful stylist (@elderingroos) op 14 Mei 2020 om 12:32 (PDT)

 

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door Rachel van Sas (@dehuismuts) op 11 Apr 2020 om 10:53 (PDT)

 

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door Sylvie maria elena (@dreamklusteam) op 24 Mrt 2020 om 11:09 (PDT)

 

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door Rachel van Sas (@dehuismuts) op 8 Apr 2020 om 10:38 (PDT)

 

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door Rachel van Sas (@dehuismuts) op 30 Mrt 2020 om 11:00 (PDT)

 

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door Huispedia (@huispedia) op 5 Mei 2020 om 7:50 (PDT)

 

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door HuizeTop (@huizetop) op 12 Jan 2020 om 12:13 (PST)