Eén groot, adembenemend lentefeest! Niets zo opbeurend aan het einde van de winter om het voorjaar te zien verschijnen in de vorm van de vroegste bloeiers: stinzenplanten. Hoe je daarmee zelf tuiniert en dat feestje je tuin in haalt, vragen we aan Trudi Woerdeman. Zij is gespecialiseerd in tuinieren met stinzenplanten.
First things first: wat zijn stinzenplanten?
Wat zijn stinzenplanten nu eigenlijk precies? Trudi: “Stinzenplanten vormen een bijzondere groep verwilderende sierplanten, die eeuwen geleden zijn geplant op oude buitenplaatsen en ‘stinzen’ (landhuizen) in Friesland. Daar zijn ze verwilderd en door de jaren heen ingeburgerd. Het zijn vooral in het voorjaar bloeiende bol-, knol- en wortelstokgewassen, zoals sneeuwklokje, sneeuwroem, holwortel, wilde narcis, kievitsbloem, bos- en sterhyacint.” Eén groot lentefeest! Verderop in dit artikel lees je waar je moet zijn om dit bloeifeest mee te maken. 
Trudi Woerdeman heeft zich gespecialiseerd in (bos)tuinen met stinzenbeplanting, zoals de tuin van Kasteel Hackfort en de Parktuin in Valkenswaard, waar de foto’s in dit artikel zijn gemaakt. In deze (bos)tuin vormen zich vanaf april langgerekte tapijten van bloemen. Tussen de wolken witte, lila en donkerrode Helleborus orientalis staan grote pollen boshyacinten. Paarse kievitsbloemen veroveren de bostuin steeds verder, dankzij de vochtige ondergrond. Afhankelijk van de temperatuur verandert de tuin in de lente wekelijks en zodra de zon schijnt, exploderen de borders.
8x tips voor een tuin vol stinzenplanten van Trudi Woerdeman
Dé expert op het gebied van stinzenplanten is tuinarchitect Trudi Woerdeman. Dit zijn haar stinzentips:
1
“Voordat je een bostuin aanlegt met stinzenplanten moet de grond meestal zorgvuldig worden bewerkt. Laat eventueel een bodemmonster nemen zodat je precies weet welke grondsoort je hebt. Door licht te frezen, maak je de bodem luchtiger.”
2
“Stinzenplanten vragen over het algemeen licht vochtige bosgrond. Verrijk met name zure zandbodem elk jaar met bladaarde en werk hier kalk, organische mengmestkorrels en Vinassekali doorheen. De bolletjes doen het hier goed op.”
3
“Zet een composthoop op en maak hier bladaarde van al het bladafval uit je tuin. Vul deze aan met versnipperd hout en strooi er geregeld kalkkorrels over. Ent de composthoop eventueel met mycorrhizae-schimmels. Ook half verteerd kun je deze bladaarde gebruiken.”
4
“Een goed bodemleven is essentieel. Daarvoor kun je biologische bodemverbeteraar gebruiken die met bodemschimmels zijn geënt. Op die manier kan er een hechte symbiose ontstaan waar bolletjes, maar ook wortels van vaste planten en bomen goed op gedijen.”
5
“Verwijder onverteerd blad op tijd van zure zandgrond in de winter. Zo komen de bolletjes er beter door.”
6
“Een stinzentuin hoeft niet brandschoon te zijn, maar snelgroeiende planten als brandnetel, braam, kruipende boterbloem, ridderzuring en kleefkruid moet je echt weghalen. Wied met de hand en een onkruidsteker om het bodemleven niet te veel te verstoren.”
7
“Bepaalde stinzenplanten lenen zich goed voor een zonnige weide, zoals de boerenkrokus, indianenbloem (Camassia leichtlinii), narcissen en knikkende vogelmelk (Ornithogalum nutans). Maai de stinzenweide pas na het afsterven van het loof van de laatste soort.”
8
“Op droge zandgrond kun je in periodes van droogte sproeien in lente en zomer. Anders raak je veel stinzenplanten kwijt. Soorten die minder gevoelig zijn voor droogte zijn sneeuwklokjes, wilde krokus, lelietjes-van-dalen en salomonszegel.” Meer tips en ideeën over de toepassing van stinzenplanten in kleine en grote tuinen vind je in het boek ‘Tuinieren met stinzenplanten’ van Trudi Woerdeman. Te bestellen via de boekhandel en online o.a. via www.sterkebollen.nl.
Locaties waar stinzenplanten voor een lentefeestje zorgen
Naast landgoed Hackfort in het Gelderse Vorden en Park Theehuis van Mevrouw van Best in het Brabantse Valkenswaard zijn stinzenplanten onder andere te zien op de volgende landgoederen en tuinen:
- Buitenplaats Dickninge in De Wijk, Drenthe
- Dekema State in Jelsum, Friesland
- Stinze Stiens in Stiens, Friesland
Wanneer bloeien welke stinzenplanten?
- Voor de actuele bloeitijden van de verschillende soorten stinzenplanten kijk je op de stinzenmonitor.
Wil je de complete reportage zien van de parktuin met het monumentale theehuis in Valkenswaard? Bestel hier het maartnummer van 2021. TEKST MIRJAM ENZERINK | FOTOGRAFIE SIETSKE DE VRIES, GEERT OVERMARS (portret Trudi Woerdeman)
