Hoe diep zijn liefde voor rozen gaat, wordt duidelijk als Maurizio Feletig over zijn levenswerk vertelt. De Italiaanse kweker geniet niet alleen van de bloemen die zijn oude cultivars voortbrengen, maar ook van hun bottels, stelen en van de dauwdruppels op de eerste groene blaadjes. Een kiezelweggetje omzoomd door rozenstruiken leidt naar de boerenhoeve van Maurizio Feletig in Piëmont, en daar wijst een handgeschilderd bordje de weg naar de ‘vivaio’, de kwekerij. De schuren en het huis zijn al even antiek als Maurizio’s rozencollectie: hij is gespecialiseerd in oude, historisch belangrijke cultivars. Wel 270 soorten heeft Maurizio, die met veel passie worden verzorgd en vermeerderd door hem en zijn vrouw Alessandra. Een flinke collectie, en toch kan hij alle soorten aanwijzen en benoemen, zelfs in de winter als de struiken hun bladeren hebben verloren. De liefde voor rozen ontstond eigenlijk bij toeval, tijdens zijn studie aan de landbouwuniversiteit in Turijn. “Ik liep stage bij een kweker van vetplanten die ook een kleine selectie rozen had. Er ging een wereld voor me open en de rozen lieten me niet meer los.” Maurizio begon daarom zelf rozen te kweken, op een veldje buiten de stad. Ook ging hij in de leer bij Graham Stuart Thomas, de beroemde Engelse botanicus en rozenverzamelaar die hem een schat aan kennis overdroeg. Het rozenveldje werd al snel te klein en met wat geluk vonden hij en zijn vrouw de boerderij in Arignano, een dorpje op 25 kilometer van de stad Turijn. Hier was genoeg grond om een serieuze kwekerij te beginnen.
Maurizio Feletig bij het welkomstbord van zijn kwekerij.
Etalage in de buitenlucht
Met de oude muren als oogstrelende achtergrond kunnen particulieren en kwekers Maurizio’s rozen komen bewonderen en kopen. Vlak bij het huis staan de rozen in potten, klaar voor de verkoop. En er is een tuin waar verschillende mooie soorten bij elkaar staan, een etalage in de buitenlucht. “Rozen kun je niet uitkiezen vanaf een foto”, vindt Maurizio. “Je moet ze zien groeien en – nog belangrijker – eraan ruiken. Pas dan ervaar je de schoonheid.” Iets verder van het huis ligt het grote veld waar de Feletigs hun rozen vermeerderen door ze te enten. Een afgesneden rozentakje (de ent) wordt op een wilde onderstam gebonden en groeit op deze manier verder. De onderstammen zijn soorten met een sterk wortelstelsel waarop andere soorten met mooiere bloemen maar een minder wortelstelsel worden geënt. Daardoor kunnen die mooie soorten beter overleven. Maurizio: “Een zeer bevredigende manier van vermeerderen. Onze rozen kunnen daardoor het hele jaar buiten staan, kweken in een kas is niet nodig.”
Ochtendrondje in de rozentuin
Door het jaar heen geniet Maurizio van z’n levenswerk. “In het voorjaar heb je van die ochtenden dat dikke dauwdruppels op de eerste groene blaadjes en knoppen staan. Als daar de zon op schijnt, geeft dat een prachtig beeld, daar kan ik enorm van genieten.” ’s Zomers begint Maurizio de dag altijd met een wandeling door de tuin. “In de showtuin groeien allerlei soorten door elkaar. Ze zijn dan op hun mooist.De kleuren, geuren en vormen zijn overweldigend. ’s Avonds,als ik alle planten water heb gegeven en het wat koeler wordt,drinken we er graag nog een koud biertje in de schaduw om de dag af te sluiten.” Na de zomer is het bloeiseizoen weliswaar voorbij, maar valt er nog allerlei moois te zien.“ De rozenbottels kunnen net als de bloemen betoverend mooi zijn. Ze shinen je tegemoet in rood, oranje en paars. Sommige smaken heerlijk, zoals de vruchten van de Amelanchier lamarckii, het Amerikaans krentenboompje, behorend tot de Rosaceae. Andere planten zien er juist in de herfst op hun mooist uit, zoals de Rosa palustris,de moerasroos,die lichtoranje stelen heeft en prachtig paars kleurt in het najaar. Zijn blad behoudt hij tot in november.”
Maurizio’s droom
Om uit 270 soorten zijn favoriet te kiezen is nagenoeg onmogelijk,er zijn er zóveel die speciaal zijn. Maar Rosarox burghii plena is er zeker een van.“ Deze roos, met z’n grote, volle roze bloemen, lijkt eigenlijk niet eens op een roos. De bladeren zijn mooi felgroen en de plant is zeer resistent tegen ziektes, hij heeft weinig aandacht en verzorging nodig.” Dat laatste geldt trouwens voor veel rozen, wil Maurizio benadrukken: denk niet dat rozen ‘moeilijk’ zijn; de meeste soorten zijn heel sterk en doen het ook goed in een koeler klimaat. “Hier in Italië groeien veel rozen in de bergen en overleven daar prima. In Denemarken zagen we tijdens onze vakantie weelderig groeiende Rosa rugosa, nota bene vlak bij zee, op zandgrond. Die soort kunnen we in Italië niet eens reproduceren omdat het hier te warm is.” Ooit hoopt hij zelf een nieuwe roos te creëren. “Dat wordt nog lastig”, zegt hij lachend, “een nieuwe variëteit kweken kost minstens vier jaar, waarin je er ook nog eens constant mee bezig moet zijn. Die tijd hebben we hier gewoon niet. Maar wat zou het leuk zijn, want zoals de beroemde Italiaanse rozenverzamelaar Gianfranco Fineschi zei: ‘De mooiste roos is de roos die nog niet bestaat’.”
Rozen met geschiedenis
Maurizio kweekt veel rozen die historisch belangrijk zijn. De Lancaster roos bijvoorbeeld, symbool van de Rozenoorlogen, de strijd tussen de adellijke huizen York en Lancaster die in de vijftiende eeuw om het koningschap van Engeland vochten. Ook Rosa gallica ‘Officinalis’ is een iconische roos: het is de moeder van vele soorten. Rosa ×centifolia is al even noemenswaardig. Dit was de eerste roos met grote bloemen opgebouwd uit veel bloemblaadjes; daarvóór bestonden er alleen kleine, eenvoudige bloemen.
Deze historische Rosa ‘William Lobb’ werd voor het eerst eind 17e eeuw gekweekt. Het is een sterk geurende roos. Opvallend is de mos- achtige begroeiing op de stelen en knoppen. De soort valt dan ook onder de ‘mosrozen’.
De juiste verzorging
Maurizio heeft alleen originele, natuurlijk groeiende rozen die niet genetisch zijn gemanipuleerd. Daardoor zijn ze sterker en resistenter tegen ziektes. Natuurlijke rozen zijn ook beter bestand tegen een koeler klimaat zoals dat van Noord-Europa. Op de kwekerij worden geen chemicaliën gebruikt. Bladluizen worden bestreden met lieveheersbeestjes. Een zeer effectieve methode: binnen een week zijn de bladluizen verdwenen. In de herfst worden de rozen bemest met natuurlijke mest. In de winter besproeit Maurizio de rozen met een kopersulfaatoplossing. Als de rozen beginnen te groeien doet hij dat nogmaals, maar dan met een sterk verdunde oplossing.
Rozen voor ons klimaat
Rozen uit de pimpinellifolia-groep komen oorspronkelijk uit Noord-Europa en zijn opgewassen tegen het Nederlandse klimaat. Bijvoorbeeld ‘Stanwell Perpetual’, die kan goed tegen kou en nattigheid. Ook Rosa ×alba is een aanrader: die past zich makkelijk aan de grondsoort aan, is genetisch stabiel en sterk en niet erg gevoelig voor ziektes. De kwekerij is te bezoeken op afspraak: Azienda agricola maurizio feletig – zie rosebacche.it CREDITS: PRODUCTIE MARTINA HUNGLINGER | TEKST ARENDA HOOGAKKER | FOTOGRAFIE MADS MOGENSEN
Meer over rozen
- De familie Feletig maakt zelf heerlijke siroop van rozenblaadjes van de Rosa ‘Tuscany superb’ – het recept vind je hier
- Rozen snoeien in 7 stappen – voor de mooiste bloei
- 7x favoriete rozenbottels van de kwekers
