Van mussen die samen badderen tot de specht die roffelt op de lantaarnpaal voor haar deur: Thea Seinen spot graag vogels. Gelukkig wordt ze op haar wenken bediend in haar tuin aan de rand van de stad én in haar tweede tuin, bij haar stacaravan in een waterrijk natuurgebied. In deze aflevering: de huismus.
Wat een weertje! Vanochtend lekker vroeg opgestaan en mijn spullen ingepakt om een nachtje over te blijven in de caravan in de polder. Wat een genot om zo’n mooie plek vlak bij Amsterdam te hebben. Dat wordt een beetje tuinieren en vanuit mijn luie stoel genieten van alles wat voorbij zoeft, kruipt, springt en overvliegt. Met de ogen dicht luister ik naar al die zomerse geluiden. Het gekwaak van de kikkers (die vooral kwaken als er een vliegtuig overkomt), de kwetterende zwaluwen die hoog door de lucht scheren en de miauwende buizerds die op de thermiek in cirkels steeds hoger de lucht ingaan. Vanuit de haag klinkt het getjilp van een grote groep huismussen.
Huismus walhalla
De boerderij en het erf zijn een walhalla voor de huismus. Hier hebben huismussen alles wat hun hartje begeert. Het is de ideale locatie om te nestelen. Samen met andere stelletjes bouwen ze hun nesten pal bij elkaar onder de dakpannen. En voedsel? Dat is hier geen probleem. Er zijn genoeg insecten, larven, luizen en ander vliegend spul om het hele gezin van een volwaardige maaltijd te voorzien. Vooral levend voer is voor mussenkinderen in de eerste weken van levensbelang om ze een goede start te geven.
Daarnaast is er hier op het erf en in de naaste omgeving een riant aanbod aan zaden en granen. Huismussen mogen graag veel en geregeld badderen. Dat kan in een plas water zijn, een vogelbad of een fonteintje. Daarin gaan ze met z’n allen zitten spetteren. Ze gaan af en toe helemaal koppie onder. De huismussen hebben hier op het erf een hoekje met zand gevonden. Daar nemen ze nu een zandbad. Dat vinden ze helemaal top. Ze maken met klapperende vleugels en veel gedraai een kuiltje in het zand en laten het zand tussen hun veren lopen. Water en zand dienen om parasieten uit de veren te verwijderen.
Ik zei het al, dit is de perfecte omgeving voor de huismus. Veel schuilgelegenheid in de struiken en de hagen, een riant woningaanbod onder de dakpannen en genoeg voedselaanbod voor jong en oud. Hier op het erf is er geen dag zonder mussen.
Help de mus met zijn huisvesting
Sinds de jaren negentig is het aantal mussen gehalveerd. Het aantal is nu redelijk stabiel, maar het blijft zorgelijk. Die achteruitgang komt deels door het ontbreken van goede nestgelegenheid. Door renovatie en isolatie van huizen is er geen ruimte meer onder de dakpannen en worden nissen en kieren gedicht. Het voedselaanbod is ook minder ruim en gevarieerd dan in een landelijke, groene omgeving.
We kunnen de huismus helpen door het ophangen van speciale mussenvilla’s (zie bijvoorbeeld vogelhuisjes.nl voor verschillende varianten villla’s) waarin meerdere gezinnen passen en het plaatsen van minimaal drie tot vijf stuks mussendakpannen bij elkaar. Zorg in de tuin ook voor een gevarieerde beplanting. Dat is aantrekkelijk voor insecten, die weer voer zijn voor de huismussen. Een dichte struik of haag biedt schuilgelegenheid. In de wintermaanden kun je voer aanbieden in de vorm van zadenmengsels. Installeer je ook nog een kleine vijver met aflopende oever, een vogeldrinkbak of fontein, dan maak je je tuin helemaal huismusvriendelijk.
Paspoort
Naam: huismus (Passer domesticus)
Uiterlijk: mannetje heeft een grijs petje, grijze wangen, rood- bruine delen links en rechts en een donkergrijze, bijna zwarte snavel. De borst is deels zwart en het onderlichaam grijs. De bruine vleugels zijn opvallend getekend met witte vleugelstrepen. Het vrouwtje heeft een veel minder opvallend lichtbruin verenkleed en een witte streep achter het kopje. Haar snavel is lichter en geler van kleur dan de snavel van het mannetje.
Geluid: ‘tjilp’, ‘tjiep’ en druk gekwetter
Nest: tot 3 legsels per jaar, van 3 tot 5 eieren, van eind maart tot in augustus
Menu: larven, rupsen, insecten, zaden, granen, bessen, wintervoer voor vogels
Vijanden: sperwer, havik, uil en huiskat
CREDITS: TEKST THEA SEINEN | ILLUSTRATIE MAARTJE VAN DEN NOORT (@maartjevandennoort)
Thea’s eerdere columns
Meer vogels
- Heb je nog geen nestkast in je tuin hangen? Je kan het alsnog doen, veel vogels hebben meerdere legsels per jaar. Hier vind je tips om een nestkast op te hangen.
- 6x genieten van de vogels in je tuin – met bijvoorbeeld de pindakaaswip
- Zo krijg je een tuin vol dieren – van egels tot kikkers, vlinders en bijen
