Binnen de muren van Tuinderij Sperwershof gaat een paradijs schuil. Ook in de winter. Silhouetten van uitgebloeide planten zorgen voor een fascinerend kijkspel, terwijl Ineke en schoondochter Elke kerstdecoraties maken van natuurlijke materialen.
Een zware deken van mist heeft de siertuin omgetoverd tot een fascinerend schimmenspel. In het wolkige wit ontdekken we kardoen, parmantig boven alles uittorenend met zijn groteske zaaddozen. Waaiers van graspluimen, Miscanthus sinensis ‘Gracillimus’, vangen het spaarzame licht tegen een decor van golvend gesnoeide buxushagen. Er hangen rozenbottels, en er staan stekelige bolletjes die herinneren aan zomers zonnehoedpaars en de vuistdikke strengen van de blauweregen lijken de pergola overeind te houden. Ook in de winter is de tuin van Tuinderij Sperwershof een lust voor het oog.
“Echt winterklaar maken we hem niet”, zegt Elke Griffioen. “Maar er valt genoeg te doen”, lacht ze. “Het snoeien van heesters en bomen bijvoorbeeld of het harken van bladeren. We laten zo veel mogelijk liggen als dekbedje voor de vaste planten. Ook de dahliaknollen laten we zitten, uiteraard goed bedekt.” Haar man, hovenier Willem van Dee, heeft de tuin ingericht als een soort showroom. “Mensen kunnen hier inspiratie opdoen voor hun eigen tuin”, legt Elke uit. “De meeste perken zijn op kleur ingedeeld, zodat je een idee krijgt welke combinaties met vaste planten en eenjarigen het jaarrond mogelijk zijn.” Willem doet dat zelf ook, horen we van Elke. Aan beide zijden van een slingerend graspaadje heeft hij proefvakken aangelegd met planten die hij gedurende de seizoenen observeert. “Een tuin moet op elk moment van het jaar wel iets te bieden hebben. In de winter helpen groenblijvers een handje, maar ook bepaalde grassen en planten met mooie zaaddozen. Als er sneeuw ligt worden dat kunstwerkjes.”
Lees ook: 7x favoriete rozenbottels van de kwekers
Het begon met een bloemwinkel
Tuinderij Sperwershof is een begrip in ’s-Graveland en wijde omgeving. Zo’n 25 jaar geleden begon Ineke van Dee in de oude moestuin van Huize Sperwershof, een zeventiende-eeuwse buitenplaats, met een bloemenwinkeltje. Het houten winkeltje staat er nog steeds, maar de doorleefde moestuinmuren omarmen inmiddels een veelzijdig paradijsje van wel 3500 vierkante meter. Willem van Dee ontfermt zich over de etalagetuin, terwijl zijn moeder Ineke en zijn vrouw Elke zich richten op het gedeeltelijk overdekte terras en diverse tuinen met kruiden, groenten en bloemen die je zelf kunt plukken. Er staat bovendien een enorme kas waarin vooral oude tomaten- en paprikarassen worden geteeld. De rijke oogst, uiteraard biologisch, is te koop. Planten uit de siertuin niet, benadrukt Elke. “Er gaat niks de grond uit. Het is echt een ideeëntuin.”
Typische winterplanten die je hier wel kunt kopen, staan in potten, dicht bij de kas. We zien Helleborus, Skimmia, zilverstruikje (Calocephalus brownii) en purperklokjes (Heuchera). Dezer dagen bevindt het epicentrum van de tuinderij zich vooral in en rondom de kas. Elke en Ineke moeten namelijk flink ‘doorsteken’. “We staan tot onze knieën in het knipafval”, vertelt Elke die samen met Ineke schouder aan schouder in de kas staat om kerstdecoraties te maken. Mopperen hoor je ze niet. Integendeel. Ineke, net als Elke opgeleid als bloemist, krijgt er juist energie van. “De sfeer is geweldig. Overal hangen lampjes, in de bomen, in de kas, rond de toegangspoort. Mooie berkentakken met mos, struiken met rode besjes, kaarsen, warme chocolademelk en punch, de geur van kruidnagel en dennenhars, de verstilde tuin; het is een feestje. Ik heb weleens een vaste bezoeker horen zeggen: ‘Kerst begint pas als ik bij jullie ben geweest’.”
Lees ook:
- De Helleborus: dankbare winterbloeier met veel varianten
- Heuchera (purperklokje): pracht van een bladplant – in prachtige kleuren
Decoreren met maretak en mirte
Ineke en Elke gebruiken bij het ‘steken’ van kerstdecoraties alleen natuurlijke materialen. Vaste ingrediënten zijn takken van verschillende biologisch gekweekte conifeer- en dennensoorten, toefjes mirte en mimosa, aangevuld met maretak, Kaaps groen, rozenbotels, hoprank en allerhande soorten dennenappels. Uiteraard ontbreekt de stekelige hulst met z’n rode besjes of zijn bonte collega met het witte randje niet. “We moeten wel rekening houden of het voor binnen of buiten is. Mimosa is een koukleum, die houdt het buiten op een terras niet lang vol. Besjes, vind ik altijd mooi, maar worden door vogels geroofd. Ook die stop ik dus liever in decoraties voor binnen”, legt Ineke uit.
De twee werken allebei op gevoel, vult Elke haar schoonmoeder aan. “Als ik ’s middags in de stemming ben voor meer rood dan komen er simpelweg meer Malus appeltjes in. Geen enkel stuk is exact hetzelfde.” Ze hebben ook allebei een voorkeur voor de oude school, het arbeidsintensieve handwerk. “Als basis gebruiken we een krans van samengebonden stro. Die is zwaar en stevig, dat voel je. Een groot verschil met de machinaal gedraaide kransen die tegenwoordig uit de fabriek rollen. Takje voor takje kleden we hem vervolgens aan. Het moet natuurlijk, warm en royaal zijn. En liefst met zo veel mogelijk biologische producten. Dat levert het mooiste eindresultaat op, vinden wij.”
Regelmatig ploffen spontane vondsten op de werkbank, vooral afkomstig van ‘ekster’ Ineke. “Ik stop alles in m’n zak”, lacht ze. Vorig jaar bedacht ze sierlijke hangers voor aan het tafellaken, in de vorm van dennenappels uit het bos. “Met echte vilten strikken en een gouden lint. Elzenpropjes neem ik ook graag mee, of een mooi stuk boomschors. Als je erop gespitst bent, vind je van alles buiten.” Buiten, net naast de kas, liggen ook de zogenoemde ‘boswachtersboeketten’, speciaal door Ineke en Elke samengestelde bundels om thuis een kerststuk maken. Puur natuur, uiteraard.
Lees ook:
- Het zwierigste groen in alle schakeringen: 7x decoreren met hop
- Wel of geen sneeuw – de sneeuwbes geeft sneeuwwitte besjes
Sperwershof, Noordereinde 52, ’s-Graveland (NH), sperwershof.nl. De tuin is in januari en februari gesloten! Daarna weer open op vrijdag en zaterdag van 9.00-17.00 uur.
Workshop kerstdecoraties
Voor dit jaar is het wellicht te laat. Maar noteer ‘m in dat geval gewoon vast in je agenda voor volgend jaar! Sperwershof geeft een workshop ‘kerstdecoraties maken’. Onder leiding van een ervaren bloemist maak je in 2,5 uur (inclusief een heerlijk taartje en kopje thee) een eigen stuk. Het is mogelijk om je individueel of als groep (max. 15 pers.) aan te melden. Kijk op sperwershof.nl
CREDITS: TEKST LEO ALEXANDER SCHLANGEN | FOTOGRAFIE SIETSKE DE VRIES
Meer winterpracht – als de lente al lonkt
Aan het einde van de winter komen in de Walburg Tuinen zeeën van krokussen, sneeuwklokjes en helleborussen tot bloei, tegen een vurig decor van de rood bloeiende toverhazelaar. Indische loopeenden en een toompje kippen helpen een snaveltje om de tuin te onderhouden.
