Bijna was het ras uitgestorven, maar mede dankzij Hinke Fiona Cnossen draaft het Groninger paard nog altijd rond. Gelukkig maar, want met hun sterke bouw en rustige aard zijn het dieren waar je alles mee kunt doen, volgens Hinke.
Een werkwillig paard met een betrouwbaar karakter?
“Dat is inderdaad de beste omschrijving voor het Groninger paard. En dat is precies waarom ik zo van dit ras hou. Ik heb zestien paarden, waaronder de twee dekhengsten Elgar en Lauriner. Ze zijn prachtig gebouwd met zwaar beenwerk, een sterke rug, gespierde hals en een sprekend hoofd. Hun beweging is krachtig en daarbij dat karakter! Mijn paarden zijn rustig en betrouwbaar. Ik kan volledig op hen aan. Elgar is mijn favoriet. Hij is zo nuchter. Hij raakt niet snel overstuur. Hij is cool. Dat was zijn vader, Eros, en dat zie ik ook bij zijn veulens.”
Rijd je ook wedstrijden?
“Groninger paarden zijn multitalenten. Wat je ook bedenkt, je kunt het ermee doen. Ik heb met Elgar optochten gereden en hem voor de arrenslee gehad op het ijs tijdens arrenslee-kampioenschappen. Er gaan dan ijzers onder de hoeven met vier gaten, ook in het teengedeelte. Daar worden zogenoemde stiften of proppen in gedraaid. Zo staan de hoeven en benen op scherp. Mooi is dat. Alle paarden zijn versierd met bellentuig en zo staan ze te snuiven om van start te gaan. Dat willen ze wel. Ik zit dan als koetsier in een Groninger bakslee achter mijn paard met bontjas en bontmuts, op Groninger klompen. Alles zo traditioneel mogelijk en draven maar! Elgar is derde van Nederland geworden.”
Groninger paarden zijn multitalenten. Hinke rijdt onder andere optochten met hengst Elgar.
Is het voor jou hobby, sport of beroep?
“Recreatie en hobby. Mijn passie voor paarden en specifiek het Groninger paard ontstond al toen ik vier jaar oud was en ieder weekend samen met pake naar zijn paarden ging; dat waren ook Bovenlanders. Uiteindelijk werd ik foktechnisch inspecteur van de Stichting Zeldzame Huisdierrassen. Ik werk nu op het boerenbedrijf van mijn man in de landbouw en de veeteelt en heb de paarden erbij. Als recreatieruiter, en voor de fokkerij. Mijn dochter Houkje rijdt
ook op de paarden. Vroeger werden Groningers gebruikt als werkpaard op boerderijen, tegenwoordig zie je ze meer en meer in de mensport, bij dressuur en voltige (acrobatiek op een bewegend paard, red.).”
Klopt het dat dit ras bijna was uitgestorven?
“Ja, in 1978 waren er nog maar twintig merries en één hengst, Baldewijn. Gelukkig is er toen doorgefokt en zijn we nu weer op een gezond peil. Al is niet iedereen gecharmeerd van het specifieke hoofd van het Groninger paard: groot en soms met ietwat een ramsneus. Ik vind dat kenmerkend. In 2015 heb ik een hengst uit Oost-Duitsland gehaald, puur omdat ik hem zo mooi vind. Hij draaft goed, heeft een mooie kleur en erg zwaar beenwerk. Zo zorg ik voor bloedverversing.
Het is belangrijk dat er andere lijnen worden gebruikt. Door een Groninger te kruisen met verwante rassen die ook robuust zijn en qua karakter goed vergelijkbaar met het Groninger paard, kun je inteelt voorkomen. Afgelopen jaar werd Sonja, het veulen van Lauriner en mijn allerbeste modelmerrie Bonheur, veulenkampioen. Zij kan goed draven en het is een echte schoonheid.”
Hoeveel veulentjes worden er elk voorjaar geboren?
“In het afgelopen jaar zijn er drie veulens geboren. Voor dit jaar heb ik twee merries drachtig. Het mooiste paard, Sonja, heb ik dit jaar verkocht. Het doet even zeer, maar ik weet dat de nieuwe eigenaren haar een goede toekomst kunnen geven. Zij willen ook met haar gaan fokken. En nu is er weer een ander paard de mooiste.
Paarden die blijven, leiden we zelf op en soms schoppen ze het tot politiepaard. Bij de politie waarderen ze de karaktereigenschappen en kracht van het Groninger paard. Ook lenen we paarden uit aan de Cavalerie Ere-Escorte voor prinsjesdag. Elgar was dit jaar zelfs paukenpaard (op dit paard zijn aan weerszijden twee pauken, of keteltrommen, bevestigd die door de ruiter worden bespeeld, red.). Dat is het toppunt van cool.”
De hengsten staan apart?
“Dat kan niet anders. Een hengst kan niet bij een andere hengst in het land, dan beschadigen ze elkaar. Een hengst kan eventueel in kuddeverband bij merries staan, maar ook dan is het risico op beschadiging groot. Daarom huisvest ik ze in ruime stallen. Ze hebben een wei waar ze om en om in mogen. Als ze bereden worden heb ik ze goed onder appèl, dus we rijden wel op de rijvereniging. Andere mensen weten dat ze wat afstand moeten houden van de hengst. Per jaar dekken de hengsten ongeveer vijf tot zes merries, vandaar dat we wel kunnen stellen dat het een hobby is. Je moet een beetje gek zijn om een Groninger hengst te exploiteren.”
Heb je een sterke band met de paarden?
“Zeker. Ik ken de paarden door en door en zij kennen mij. Wij vertrouwen elkaar. Ik kan aan de hinnik horen van welk paard die is en wat er aan de hand is. Als er bezoek aankomt, dan zie ik dat aan het gedrag van de paarden. Daarnaast hebben we nog Fryske Wetterhûnen, die ook heel waaks zijn en hun rol als erfhond erg serieus nemen.”
Bovenlanders
Rond 1870 was er behoefte aan een betrouwbaar paardenras dat zware werktuigen kon trekken en zo werden ‘Bovenlanders’ gefokt, een kruising tussen Oost-Friese en Oldenburger paarden. Later veranderde de naam van het ras in het Groninger paard. Na de oorlog was er meer behoefte aan rij- dan aan werkpaarden, waardoor die laatste eigenschap min of meer uit het ras werd gefokt en het zuivere Groninger paard dreigde uit te sterven. Ook vandaag de dag heeft het een officiële status als zeldzaam huisdierras.
Levend erfgoed
Hinke Fiona Cnossen zet zich al jaren in voor het behoud van zeldzame huisdieren, omdat ze het belangrijk vindt dat er genetische variatie blijft bestaan. Rassen verdwijnen zodra ze fokkerijen niet genoeg geld meer opleveren, waarmee ook ons levend erfgoed beetje bij beetje verdwijnt. Bovendien: wie zegt dat we in de toekomst niet toch behoefte krijgen aan die specifieke rassen?
Zelf heeft ze een zwak voor het Groninger paard, vanwege hun kracht en rustige karakter, eigenschappen die vandaag de dag bijvoorbeeld van pas komen op Prinsjesdag. Meer over Hinkes dekstation in Sint Nicolaasga is te vinden op Facebook: De Hynstekamp.
CREDITS: TEKST GEMMA BOORMANS | FOTOGRAFIE ERNIE ENKELAAR
Op een paard door de Pyreneeën
Meestal zijn het schapen en koeien die aan het begin van de zomer naar de hogere bergweiden worden geleid, maar in de Franse Pyreneeën gebeurt dat ook met een bijzonder paardenras: de mérens-paarden. En deze keer mogen wij mee. Een pittige tocht voor mens en dier, maar onvergetelijk mooi.
