Deze maand is kruidentuin Kruytenburg in het Zeeuwse Poortvliet op z’n mooist; de meeste keukenkruiden staan dan in volle bloei. Ga er langs als je in de buurt bent. Tijdens een rondleiding kun je met al je vragen terecht bij de man achter deze tuin, Hans van Nieuwenhuijzen.
Keukenkruiden, een explosie aan geuren
Ook met de ogen dicht is het genieten. Een zoele bries neemt een mediterraan aroma mee van rozemarijn, tijm en salie. Soms zit er een friszure noot tussen van citroenkruid of citroenmelisse. Imposante maggiplanten en laurier verspreiden de geur van groentesoep en nostalgie. De geurbeleving is op z’n sterkst na een regenbui aan het eind van een warme dag, volgens kruidentuinbaas Hans van Nieuwenhuijzen. “Dan ontstijgt er een explosie aan geuren. Maar persoonlijk geniet ik nog meer van de afwisseling. De ene dag komt de ananassalie sterk naar voren, dan weer de oregano.” Een van de lekkerste geuren is die van bloeiende veldsla. “Die laat ik bewust doorschieten om te laten zien hoe mooi die plant is. Hij bloeit met lichtblauwe en witte bloemen die heerlijk zoet ruiken.”
Smaakbommetjes
Tijdens een rondwandeling wrijft Hans regelmatig een blaadje fijn tussen zijn handpalmen. Af en toe reikt hij een waar smaakbommetje aan om te proeven. Zoals een van de vijftien oreganovariëteiten, ‘Hot and Spicy’, die verrassend pittig smaakt. En een oesterblaadje, dat zijn zilte naam eer aan doet. “Ik vind het leuk om bezoekers die beleving te bieden. Het levert vaak mooie gesprekken op, niet zelden over vroeger. Want dat is wat geur en smaak doet: herinneringen omhoog brengen.”
Hans’ favoriete keukenkruiden en tips
- “Salie is mijn favoriet vanwege de grote diversiteit en prachtige bloei. De meeste eetbare saliesoorten zijn lastig om over te houden, maar je kunt ze makkelijk stekken. Knip terug vlak voor de bloei. Zet de stekken op water tot ze worteltjes hebben óf direct in een pot.”
- “Koop je een gemberplant, vraag dan naar de herkomst. Indonesische gember is bijvoorbeeld niet winterhard. Japanse gember is overjarig, bloeit prachtig en smaakt heerlijk.”
- “Munt is een kruisbestuiver. Het is leuk om zelf je favoriete muntsmaak te kweken. Zet bijvoorbeeld ananasmunt en aardbei-munt naast elkaar. Houd het volgende jaar de groei van nakomelingen in de gaten.”
- “Rode tuinmelde is een prachtige plant. Hij heeft geen uitgesproken smaak, maar brengt kleur in salades. Knip hem af voordat hij bloeit, want hij geeft wel tienduizend nakomelingen.”
TIP “Veel keukenkruiden zijn lichtkiemers, die zaai je dus op de aarde of nét eronder. Zaai ze altijd in onbemeste aarde, anders kunnen de wortels verbranden.”
Pluk, proef, ruik en bewonder keukenkruiden
In de kruidentuin staan ongeveer 500 verschillende kruiden, waaronder grote collecties munt, tijm, salie maar ook exotische soorten en vergeten groenten.
Een van de grotere kruidencollecties bestaat uit 26 soorten munt, van frisse pepermunt tot zoete ananasmunt en chocolademunt. “Als je verse muntthee bestelt, krijg je vrijwel altijd Marokkaanse munt, maar niet omdat die de beste smaak oplevert.” Hans legt uit dat de meeste muntsoorten pas na een kwartier hun smaakstoffen vrijgeven. “En dan is je thee afgekoeld. Marokkaanse munt laat binnen vijf seconden zijn aroma los.” Hij breekt een takje af van zijn favoriet: Argentijnse munt, die in struikvorm groeit. De geur is opvallend verfijnd, de smaak zacht en zoet met een vleugje anijs. “Als je daar eenmaal thee van hebt geproefd, wil je nooit meer anders.”
Munt stekken, zo doe je dat
Munt kweekt Hans in potten, anders wandelt de plant vaak de hele tuin door. Als je de kluit omhoog trekt, zie je dat de wortels zich in kluwen tegen de binnenzijde van de pot nestelen. Hans trekt elk voorjaar de buitenste stukken met wortel en al uit de pot. Deze zet hij in kleinere potten. Eens in de drie jaar vervangt hij de moederplant met zo’n nakomeling. “Wortelstek is bij munt de makkelijkste methode.” Argentijnse munt laat zich dan weer eenvoudiger stekken, zoals citroenverbena: een takje afbreken, de meeste blaadjes verwijderen en direct oppotten.
Kruidentuin bezoeken
Je kunt terecht van 1 mei tot 1 september. Entree € 4 p.p. en gratis voor wie luncht in restaurant Kruytenburg.
Hans verzorgt ook rondleidingen en arrangementen, kijk voor meer informatie op kruytenburg.nl.
TEKST MIRJAM ENZERINK | FOTOGRAFIE TRUI HEINHUIS
Lees ook: Kruidenplanten snoeien en drogen
Verder interessant om te lezen: de kruidentheemaker
