Wanneer de winter het landschap in Noord-Zweden in een sprookje verandert, krijgen de werkpaarden op de boerderij van Elin en Jonas Nordlund er een mooie klus bij. Ze nemen gasten mee op magische sledetochten door de bossen van het winterwonderland van Västerbotten.
Aan weerszijden van de weg alleen maar dennenbomen, de takken buigen door onder een zware vracht sneeuw. Ik ben onderweg van Umeå in Noordoost-Zweden naar het dorpje Bjurholm. Deze regio, Västerbotten, staat bekend als een natuur-paradijs met zijn indrukwekkende bergen, valleien, meren en bossen. Mijn bestemming is Backfors Gård, de boerderij van Elin en Jonas Nordlund, zij organiseren hier sledetochten en paardrijtochten.
Elin wacht me op voor hun typisch Zweedse, rode houten huis. Op het besneeuwde erf staan de paarden. Wolkjes adem dampen uit hun neusgaten terwijl ze hun hooi eten. Het zijn Nordsvensk Brukshästar, een oud werkpaardenras afkomstig uit het noorden van Zweden. Ze voelen zich prima op hun gemak in de sneeuw en kou. Elin: “Het zijn veelzijdige boerderijpaarden, niet heel groot, maar wel ontzettend sterk.” Eigenschappen die nodig zijn voor het werk waarbij de paarden vroeger werden ingezet, van akkers omploegen en werken in het bos tot helpen bij het hooien. Ook werden ze ’s winters aangespannen voor de slee. “Je kunt dan geen wild of pittig paard gebruiken, ze moeten meegaand, gehoorzaam en wendbaar zijn”, vertelt Elin.
Witte bospaden
Twee prachtige, bruine paarden staan al op het erf aangespannen voor hun sledes. Hun gekamde zwarte manen en staart glanzen in de zon. “Ik pak nog even de bel en dan kunnen we gaan.” Elin komt terug met een messing bel en hangt die op de borst aan het tuig van het voorste paard. “We gebruiken de bel nu vooral omdat het leuk is, maar vroeger werd een bel in het bos bij het vervoer van boomstammen gebruikt. Kwam je met je paard met een vracht stammen het bos uit, dan had je voorrang op degene die met z’n paard het bos inging. Door de bel hoorden ze je aankomen.” De paarden trekken de twee sledes over magnifiek witte bospaden. De messing bel rinkelt door de heldere winterlucht. Af en toe schijnt er een straal zonlicht door de bomen op het pad.
De bel werd vroeger gebruikt om tegenliggers te waarschuwen dat er een volgeladen kar hout het bos uit kwam.
Sledetochten
Elin en Jonas hebben niet altijd een boerderij met paarden gehad. Elin: “Ik reed wel al paard, maar woonde in het dorp. Jonas had geen ervaring met paarden.” Als ze samen de rode boerderij even buiten het dorp kopen, besluiten ze boerderijdieren te nemen. “Van alles wat, schapen, koeien en kippen, zeldzame rassen afkomstig uit deze noordelijke regio. En een Noord-Zweeds paard. Het leek me leuk om zo het boerderijwerk te doen, ook al had ik geen ervaring met paarden”, vertelt hij. Het werken met paarden beviel zo goed dat het koppel besloot om zich helemaal op dit bijzondere ras te richten.
Inmiddels hebben ze een kleinschalige fokkerij waar elk jaar een paar veulens geboren worden. “Die verkopen we aan andere liefhebbers door heel Zweden en af en toe houden we zelf een veulen aan om in de toekomst mee te gaan werken.” De paarden staan centraal in alles wat ze doen: Elin geeft paardrijles, ze organiseren sledetochten met paarden in de winter en paardrijtochten in de zomer. Jonas werkt bovendien drie dagen per week met de paarden in het bos, in het natuurreservaat. Hij nodigt me uit om te komen kijken.
Liever paarden dan machines
De volgende dag krijg ik van Elin de gps-coördinaten van de locatie waar Jonas aan het werk is. Ik stap in de auto en rijd over smalle, besneeuwde wegen door bossen, langs meren en door gehuchten met rode, houten huisjes. Na een uur rijden zie ik Jonas met een grote wagen vol boomstammen, getrokken door twee paarden uit het bos naar beneden komen. Met een kort ratelend geluid laat hij beide paarden stilstaan. Rustig leidt hij de paarden naar een open plek aan de weg en begint met het afladen van de boomstammen. Daarna gaan ze met een lege wagen weer de heuvel op het bos in. “De paarden moeten optimaal luisteren als je dit werk doet, dat komt heel precies als je met een zware wagen vol boomstammen werkt op steile hellingen tussen de bomen. Als een paard dan niet goed luistert, kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan. Toch werk ik liever met paarden dan met machines, je kunt gemakkelijker tussen bomen door manoeuvreren en bent flexibeler. En het is natuurlijk veel leuker om te doen en past beter in een natuurgebied.”
Behendig lopen de paarden met de weer volgeladen kar tussen de bomen door naar beneden. Jonas: “Ik werk graag met dit stel, vooral met Tittut, met zijn dikke manen. Elk paard heeft zijn eigen karakter, maar eigenlijk vind ik al onze paarden fijn om mee te werken, elk paard op zijn manier.” Inmiddels gaat de zon onder. De dagen zijn kort in het winterse hoge noorden. In het westen kleurt de ondergaande zon de lucht oranje. We praten nog wat en dan verdwijnt Jonas opnieuw met zijn paarden het blauw-schemerige bos in. “Het werk is nog niet af voor vandaag”, roept hij me toe, “we gaan nog even door.”
Jonas en Elin Nordlund met tussen hen in hengst Tittut.
Jonas met Tittut voor de slee op weg naar de boerderij
de paarden staan doodstil terwijl Jonas met de boomstammen aan het werk is.
Reiswijzer
Wil je zelf naar het noorden van Zweden om bij Backfors Gård op de slede te stappen? SAS vliegt van Amsterdam naar Stockholm en van Stockholm naar Umeå.
Umeå is de culturele hoofdstad van Noord-Zweden en is met moderne hotels en nordic restaurants een prima basis voor een winters verblijf in Västerbotten. Net buiten de stad stap je direct de Noord-Zweedse natuur in. Op een uur rijden van Umeå ligt het dorpje Bjurholm waar Backfors Gård gevestigd is. Een auto huren kan op de luchthaven van Umeå. Boek van tevoren, want de balies op de luchthaven zijn vaak alleen op afspraak geopend.
Een sledetocht maken
De sledetochten van Backfors Gård zijn op hun website te boeken. De website is in het Zweeds maar met de vertaalknop van Google kom je er wel uit: backforsgard.se. Of stuur een e-mail. Engels is geen probleem: ridning@backforsgard.se
Logeren
Wil je in de buurt van Backfors Gård logeren, dan ligt op een kwartiertje rijden in Angnäs een leuk airbnb-adres. Lergrova Stuga is een plaatje van een huisje uit 1894 naast de oude boerderij van pottenbakster Ida en haar gezin. Het telt 5 slaapplaatsen, is van alle basic gemakken voorzien en heeft een houtkachel en een open haard. Bekijk via airbnb.nl, of mail direct: ida@lergrova.se.
CREDITS: TEKST & FOTOGRAFIE ANNA RUBINGH
Meer reisinspiratie
- Trektocht te (mérens)paard door de Franse Pyreneeën: onvergetelijk mooi
- Lake District: het (prachtige) land van Beatrix Potter
- Prachtige boottrip langs de Kroatische kust
