In Seasons elke maand de rubriek ‘Vrije geest: gesprekken met denkers die platgetreden paden vermijden. Deze keer: avonturierster en schrijfster Tamar Valkenier. In 2005 zegde Tamar (34), voormalig chef-kok en recherche-psycholoog, haar droombaan op en begon aan een fietstocht richting Turkije. Het bleek de start te zijn van een groot en eindeloos avontuur. Ze trok op de fiets, paard, ski’s en met ezel en kameel door de meest afgelegen gebieden ter wereld. Van Nieuw-Zeeland tot Mongolië en van Canada tot Jordanië. Ze is nog lang niet uitgekeken en wil nog heel veel nieuwe ervaringen opdoen.
Uitdaging
“Wat nou als ik alles loslaat? Niet alleen dat wat ik heb opgebouwd, maar ook alle verwachtingen die ik van mezelf en het leven heb. In hoeverre mis ik dan zaken als een carrière en een dak boven mijn hoofd? Ik was 28 jaar en had jarenlang hard gewerkt om allerlei zekerheden in te bouwen. Nu had ik die droombaan als recherche-psycholoog bij de Nationale Politie, had ik die fijne woonplek en bleek dat ook niet alles te zijn. In januari nam ik elk jaar al mijn vakantiedagen op om een lange, verre reis te maken. Voor mijn gevoel had ik altijd te weinig dagen. Ik zocht uitdaging in mijn leven. Droomde van ultieme vrijheid en de wereld ontdekken. Maar ja. Hoe pak je zoiets aan? Met alleen maar nadenken kwam ik er niet uit. Ik moest het gewoon gaan doen en ervaren. Achteraf weet ik nog steeds niet waar ik de kracht vandaan heb gehaald. Ik was absoluut niet sportief, maar in 2015 zegde ik mijn baan op, bouwde een fiets en trok Europa in.” 
Wildplukken
“In de afgelopen jaren heb ik geleerd te leven van wat het land me biedt. Ik ben fitter, sterker en gezonder dan ooit. Tijdens mijn eerste fietstocht zag in de Balkanlanden mensen van alles plukken. Dat vond ik interessant, dus stapte ik af en vroeg wat ze aan het plukken waren en wat ze ermee deden. Van iedereen die ik ontmoet leer ik iets. In Australië heb ik een cursus permacultuur gedaan en in de wildernis van Nieuw-Zeeland heb ik gejaagd. Nooit gedacht dat ik zou jagen, ik ben al jaren vegetariër, maar ook dat kun je dus leren. Misschien is dat wel de beste les: alles valt te leren. Je moet er alleen de tijd voor nemen. Onlangs heb ik vijf maanden in Zweeds Lapland doorgebracht. In de vrieskou met ski’s en een sleetje. Daar valt niets te wildplukken, maar dat is een uitzondering. Per land en per omgeving moet je bij nul beginnen en leren wat er allemaal voorhanden is. Bij elk plantje sta ik dan letterlijk stil. Even kijken, ruiken, voelen en opzoeken of het eetbaar is. Zelfs in de woestijn van Jordanië is nog best veel te vinden. Ik zag de bedoeïenen met mandjes op pad gaan en vroeg of ik mee mocht. Zij lieten me alles zien en proeven. Na afloop gingen we samen koken. Bij verschillende culturen heb ik meegeholpen voedsel te vinden en een maaltijd te maken. Wijze levenslessen waar ik in Nederland misschien niets aan heb, maar die me wel kracht geven en het vertrouwen dat ik onafhankelijk kan zijn. Ik ben altijd iemand geweest die alles zelf wil doen. Op reis regel ik mijn eigen vervoer, of dat nu een fiets, paard of ski’s is. Ik kan navigeren en een shelter bouwen. Ik wil niet iemand nodig hebben. Het prettige gevolg daarvan is dat als mensen me uitnodigen voor een maaltijd of een slaapplaats, ik dat in alle vrijheid kan accepteren. Ik ga erop in omdat ik het leuk vind, niet omdat ik een slaapplek of maaltijd nodig heb. En andersom kan ik hen ook in mijn kamp uitnodigen. De lokale bevolking is altijd welkom.” 
Overleven
“De natuur geeft mij rust. Het is duidelijk en dat vind ik zo mooi. Je kunt niet boos zijn op de natuur, je bent er onderdeel van. De ene dag is het leuk en schijnt de zon, de andere dag stortregent het en heb je het zwaar, maar daar kun je niets aan veranderen. Dat heb je te accepteren. Alles wat je overleeft is een wijze les. Als er een beer voor je neus staat ben je natuurlijk bang, maar dat is een reële angst die goed te bevatten is en die je dwingt tot handelen. Terug in Nederland merk ik dat de druk hoog is en er veel stress is en burn-out veel voorkomt. Volgens mij heeft dat te maken met het feit dat we niet meer weten waar onze stress nou eigenlijk vandaan komt. Er is te veel ruis. Onderweg is alle ruis weg. Ik luister en kijk geen nieuws. Alle ellende in de wereld gaat totaal aan me voorbij. Ik kan genieten van waar ik ben en met wie ik ben. Dat was ook het mooiste van mijn maandenlange reis door de wildernis van Nieuw-Zeeland. Mijn reisgenote Miriam en ik hadden geen telefoon of boeken mee. We voerden diepgaande gesprekken en hadden onverdeelde aandacht voor elkaar. Ik denk dat wij elkaar daardoor beter hebben leren kennen dan menig getrouwd stel dat elke avond samen thuis op de bank zit.”
Ontwikkeling
“Geen idee wat het leven me brengt. Ik bouw geen pensioen op, dus in die zin is mijn toekomst onzeker. Aan de andere kant heb ik in de zeven jaar dat ik reis mezelf enorm kunnen ontwikkelen. Ik heb onderweg zo veel nieuwe dingen geleerd en kwaliteiten ontdekt. Van gitaarspelen tot in het wild kunnen overleven. De belangrijkste drijfveer om te blijven reizen is mijn enorme interesse. Ik vind alles en iedereen interessant en ik wil overal van proeven. Er zijn nog zo veel plekken op aarde waarvan ik meer wil weten. Reizen met zo min mogelijk bagage geeft vrijheid en rust. Alles wat je bezit neemt ook een stukje van je brein in beslag. Het is zo heerlijk zonder hoofdzorgen te zijn. Ik hoef ’s morgens niet na te denken over wat ik zal aantrekken, want ik heb maar één keuze.”
Plannen
“Om de spanning en onbevangenheid van het begin vast te houden, wissel ik mijn reizen af. Na een winter in Lapland verlang ik naar een avontuur in de woestijn. Ik stippel nooit iets tot in de details uit. Het liefst wil ik terug naar Mongolië. In het noorden zijn rendierherders die nog traditioneel nomadisch leven. Zij trekken met hun rendieren door de bossen. Ik wil dolgraag samen met hen zo’n migratie meemaken. Na afloop wil ik twee rendieren kopen om daarmee nog dieper de bossen in te trekken. Ik hoop daar families te vinden die nog meer teruggetrokken leven en de westerse wereld niet kennen. Die oude culturen vind ik mateloos interessant. Ze staan op het punt te verdwijnen. Voor het zover is, wil ik proberen contact te maken en met hen te leven.” 
Bescherming
“Een vrouw alleen is kwetsbaar, maar omdat iedereen dat beseft is het ook een voordeel. Als ik vraag of ik de tent ergens in de tuin mag opzetten, word ik vrijwel altijd uitgenodigd om mee te eten en het liefst willen ze me de omgeving laten zien. Van mannelijke reizigers hoor ik heel andere verhalen. Mensen zijn bezorgd om me. Soms gaat dat wat ver en weten ze wel een man met wie ik kan trouwen. In veel culturen krijg ik rare blikken, omdat ik in hun ogen mannelijke dingen doe. Zo duurde het in Mongolië erg lang voordat ik met de mannen mee mocht op wolvenjacht. Ik moest eerst laten zien dat ik in niets onderdeed voor een man.”
Contact & verlangen
“Het is geen vereiste de inheemse taal te spreken. Iedereen spreekt met handen en voeten. En je kunt op meer manieren contact leggen. Ik heb een schaakbordje en een gitaartje bij me. ’s Avonds rond het vuur zing ik een liedje en gebaar dan dat zij aan de beurt zijn. In Mongolië zongen ze prachtige volksliederen. Alle yurts liepen leeg, iedereen wilde kijken en meedoen. Vlak voor mijn terugkomst naar Nederland liep ik door de bergen in Zweeds Lapland. De zon scheen op de toppen en ik zag rendieren voor mijn neus het bevroren meer oversteken. ’s Avonds maakte ik een vuur terwijl het noorderlicht over mij heen viel. Op dat soort momenten besef ik dat ik zo wil leven. Die ervaringen houden me wakker. Dat heb ik vooral als ik bijvoorbeeld door een gebied in Canada loop waar beren en wolven mijn pad kunnen kruisen. Hun aanwezigheid houdt mij ontzettend alert. Ik luister naar elk geluid en sta stil bij elke nieuwe geur. Zo leef ik mijn leven: intens en bewust. Dat wil ik niet meer kwijt.”
Fulltime avonturier
Onlangs verscheen ‘Fulltime avonturier’, het debuut van Tamar Valkenier, waarin ze beschrijft hoe ze haar veilige bestaan inruilde voor het avontuur. Twee jaar lang fietste ze de wereld rond. Ze reisde vier maanden door Mongolië met haar paard, kameel en hond en liep 600 kilometer met een ezeltje door Jordanië. Samen met Miriam Lancewood doorkruiste Tamar het hooggebergte van Nieuw- Zeeland, terwijl ze leefden als jager-verzamelaars. Ze werden daar opgezocht door Floortje Dessing voor haar tv-programma ‘Floortje naar het einde van de wereld’. Fulltime avonturier | € 20,99 | Kosmos Uitgevers CREDITS: INTERVIEW MARGRIET DE GROOT | FOTOGRAFIE LODE GREVEN
Meer inspirerende denkers & doeners
- Als vijfjarige wilde Martine van Zijll Langhout (47) al dierenarts worden. Later kwam de tweede droom: met wilde dieren werken en strijden voor natuurbehoud. Het pad ernaartoe was grillig en lang, maar uiteindelijk kwam haar droom uit. Ze werd wildlife dierenarts in Gabon, Kameroen en Zuid-Afrika, liep over olifantenpaadjes in het regenwoud op zoek naar gorilla’s en stapte honderden keren in een helikopter om neushoorns, olifanten of leeuwen te verdoven. Nu is ze dierenarts in Artis en bij Stichting Aap. Lees hier haar verhaal.
- Edwin Florès startte zijn carrière als salesmanager maar werd wildplukker – je leest het hier.
- Bioloog, ontdekkingsreiziger en verhalenverteller Arita Baaijens zegde haar baan op om in haar eentje naar de woestijn te trekken. Hier lees je haar verhaal.
