Anemoon-wit, kievitsbloemroze en boshyacintblauw: in het voorjaar vormen zich rond het Vordense landgoed Hackfort kleurrijke bloementapijten. In het onlangs gerestaureerde kasteel logeer je in dit seizoen tussen ruim een half miljoen bloeiende stinzenplanten. Sprookjesachtig!
Stralend in de voorjaarszon
Het wandeltempo ligt laag in het parkbos van landgoed Hackfort. Na elke bocht ontvouwt zich weer een nieuw idyllisch lenteplaatje. Bij elke stap die we zetten passeren we groepjes bloeiende stinzenplanten. Een zee van witte bosanemoontjes, als een lichtspiegel tussen de stammen van monumentale eiken en beuken. Slanke sleutelbloemen naast het pad, stralend geel in de voorjaarszon. Uitzinnige hommels en bijen op een lila tapijt van holwortels en vingerhelmbloemen. Bungelende zomerklokjes onder bloeiende wilde zoete kers aan de waterkant. Plantenliefhebbers gaan er op de knieën om de frêle bloemen van heel dichtbij te kunnen bewonderen. Wie de beek volgt, komt vanzelf uit bij de oude watermolen. We hebben geluk, het bankje aan de bosrand is nog vrij. Het kijkt uit op een romantisch lenteschilderij: de oever van de vijver staat vol met witte en paarse kievitsbloemen. Kwikstaartjes vliegen er af en aan. De imposante gevel van kasteel Hackfort weerspiegelt in het water. 
Herstelplan voor stinzen
De rijke stinzenbeplanting rondom het kasteel is te danken aan een intensief restauratietraject. Tien jaar terug bloeide nog slechts hier en daar een bloemetje. Terwijl Hackfort vroeger bekend stond om de tapijten van sneeuwklokjes en lelietjes-van-dalen elk voorjaar. Landgoedeigenaar Natuurmonumenten schakelde Trudi Woerdeman van De Warande Tuinontwerp & Advies uit Laag-Keppel in voor een herstelplan. Hiervoor deed de landschapsarchitecte en -historica uitgebreid onderzoek. “In 1788 is het kasteel grondig verbouwd”, vertelt Trudi. “Het is vrij logisch dat toen ook de tuin is aangepast aan de heersende mode; de landschapsstijl. Met slingerpaadjes, mooie zichtlijnen over glooiende weidse velden en romantische vijverpartijen.” Tekeningen van het parkbos waren er niet, maar in de stijl herkende Trudi de hand van Hendrik van Lunteren. Hij had in zijn woonplaats Utrecht een plantenkwekerij en was hofleverancier. In zijn catalogus uit 1817 ontdekte Trudi tal van stinzenplanten waar hij graag mee werkte. Die lijst vormde het uitgangspunt van het herstelplan. “Je kunt niet maar zo lukraak bolletjes planten, dit is cultureel erfgoed en dan moet het historisch verantwoord zijn.”
Geen geel voor de baron
Bij de selectie van stinzenplanten golden nog meer regels. Zo was bekend dat de baron van Hackfort een hekel had aan (fel)geel. Dus bleven soorten als winterakoniet en wilde narcis uit het assortiment. Blauw daarentegen werd als nieuwe kleur toegevoegd met de keuze voor de boshyacint en Spaanse hyacint. “In het kasteel ontdekten we een blauw en zilver familiewapen”, vertelt tuinbaas Maarten Vos. “En naast het kasteel vond Trudi een paar bolletjes blauwe sneeuwroem. Daarmee was die keuze voor Natuurmonumenten verantwoord.” Ook waren kievitsbloemen oorspronkelijk niet aanwezig. “Ze bloeien van nature in de natte beekdalen en de uiterwaarden van de IJssel, dus ze horen ook thuis op Hackfort.” Bij de entree van het kasteel lijkt de paarse loper uitgerold. Duizenden krokussen nemen hier elke lente het gazon over. Hier en daar springt een gele of witte variant uit de toon. Aan de randen bloeien nog enkele late sneeuwklokjes en lenteklokjes. Het is een ontvangst in stijl voor vakantiegasten. Sinds de zomer zijn in het kasteel namelijk vijf romantische suites te huur. Hier logeer je met uitzicht op het ‘levende stinzenpaleis’, zoals Natuurmonumenten het parkbos noemt. “Het heeft best een tijd geduurd om een nieuwe, passende invulling voor het kasteel te vinden”, vertelt Anouk Ballot, boswachter van Natuurmonumenten. “Er is hard en met veel passie gewerkt aan het leefbaar maken van dit erfgoed. Heel mooi om te zien dat de gasten net zo van het kasteel en de omgeving genieten als wij.” 
Met de hand planten
Wij duiken dieper het parkbos in, op zoek naar meer bijzondere stinzenplanten. Het landgoed telt circa dertig verschillende soorten bolletjes, knolletjes en wortelstokjes. Daarvan zijn er maar liefst een half miljoen met de hand uitgeplant door vrijwilligers. “We hebben daarbij zo veel mogelijk geput uit eigen genetisch materiaal”, vertelt Trudi. “Van soorten die je bijkoopt, weet je nooit of ze exact hetzelfde DNA hebben.” Een van de hoogtepunten voor Trudi is de bloei van de narcissen in de beekweide. Deze gaven tien jaar geleden alleen nog maar loof. Alle bolletjes zijn daarop voorzichtig gerooid en gedeeld. Met resultaat: de grote witte trompetjes staan nu weer in volle bloei. “Door determinatie ontdekten we dat het ging om een bijzondere variëteit”, aldus Trudi. “Deze witbloeiende ‘Mrs. Langtry’ werd voor het eerst vermeld in 1860 in Engeland. Voor mij is dit hét bewijs dat op Hackfort in de negentiende eeuw echt is getuinierd met bijzondere stinzenplanten. Lees ook: Logeren in Oud Vels: verstopt in ’t groen 
Wanneer bloeit wat op landgoed Hackfort?
Natuurlijk zijn het weer en de temperaturen van invloed op de bloei. Maar grofweg kunnen we de volgende bloeitijden aanhouden:
- Eerste bloeifase – nog t/m maart: sneeuwklokje, lenteklokje, bonte krokus, boerenkrokus, vroege sterhyacint, Italiaanse aronskelk
- Tweede bloeifase – maart/april: holwortel, grote en kleine sneeuwroem, bosanemoon, Oosterse sterhyacint, narcis ‘Mrs. Langtry’, vingerhelmbloem, zomerklokje, slanke sleutelbloem, kievitsbloem
- Derde bloeifase – mei: knikkend vogelmelk, grote muur, boshyacint, lelietje-van-dalen, dichtersnarcis, Spaanse hyacint, boshyacint, salomonszegel, gewone vogelmelk
Kijk voor de actuele bloeistand op: www.stinze-stiens.nl
Logeren op Hackfort?
Kasteel Hackfort beschikt over 4 royale 4-persoonssuites met een complete keuken en een bruidssuite. Ook kun je het kasteel in z’n geheel afhuren voor 18 personen. Meer informatie en boekingen: www.buitenlevenvakanties.nl/hackfort. 
TEKST MIRJAM ENZERINK | FOTOGRAFIE GEA LAAR
