Deze verwaarloosde boerderijtuin is nu een bloemenparadijs (op de Friese kleigrond)

Alleen gemakkelijke planten die het goed doen op kleigrond. Met die strategie – en veel stekjes en zelf gewonnen zaad – wist Mieke Stender een zwaar verwaarloosde boerderijtuin om te toveren tot een bloemenparadijs op het Friese platteland. Achttien jaar duurde het om het tuinplaatje dat Mieke in haar hoofd had tot leven te brengen. “Ontginnen was het, stukje voor stukje.” In 2003 strijken Mieke (59) en haar man Joep met hun vijfkoppige kroost neer in het Friese Metslawier, in een oude boerderij met een Zweedse aanbouw, omringd door vijfduizend vierkante meter grond: een weiland en een verwaarloosde tuin. Wat dode rozenstruiken staan er, verwilderde bessen, enorme bosschages hazelaar die alle licht wegnamen, veel onkruid, brandnetels “en stinkende gouwe, die heb ik nog jaren uit de grond getrokken. Een paar heb ik er laten staan, koolwitjes leggen er hun eitjes op.” Maar er is gelukkig ook een levendig vogelbosje – “van origine geplant als windkering voor het huis” – er staan nog vier oude appelbomen en tegen de gevel pronken twee pronte leilindes. “Al met al was het niet veel, maar ik wist meteen: hier ga ik een mooie tuin maken.”

Bij de voordeur zette Mieke een groepje zinken emmers en teilen die ze steeds weer vult met bloeiers van het seizoen. “Sinds ik dat zink gebruik, heb ik geen last meer van slakken, ze laten zelfs de hosta ongemoeid.” De klimmer is een Sneeuwwitje-roos.

Eerst eenheid creëren

Het gemak dient de mens, vindt Mieke. Een nuttig motto als je een groot huishouden hebt te bestieren én als je een fikse lap grond wilt omtoveren tot een cottage-achtige tuin met elementen van een boerderijtuin. Een bloemrijke, losse sfeer heeft Mieke voor ogen. “Met duidelijke zichtlijnen, bloemen in ieder seizoen en een mooi silhouet in de winter. Mijn uitgangspunt is altijd geweest: ik wil makkelijke planten die het goed doen op de Friese klei. En die vond ik bij een kwekerij in de buurt. ‘Tien planten voor een tientje’ was hun verkoopstrategie. Simpele planten in een beperkt scala, ideaal, want hoe meer keus, hoe moeilijker je het jezelf maakt. Veel van wat er nu in de tuin staat, is afkomstig van die eerste planten. Ik kocht voornamelijk verwilderingsplanten en, zoals ik ze noem, weefplanten: planten waar je zó de spade inzet om er een stuk vanaf te steken en elders te plaatsen. Ik heb ook altijd stekjes gemaakt, zaden verzameld.” Door deze budgetvriendelijke aanpak keren in alle borders steeds dezelfde soorten terug: floxen, Malva’s, margrieten, jakobsladders, anemonen, Alliums, geraniums, kattenkruid, vingerhoedskruid, lupines, salvia’s… “Dat schept een mooie eenheid in de tuin”, vindt Mieke, “maar door de verschillende achtergronden ogen de borders toch overal weer anders.”

In de vakken van de binnentuin staan in het voorjaar narcissen, witte tulpen en witte en blauwe Alliums. Daarna bloeien er Sneeuwwitje-rozen, witte, blauwe en roze akelei, witte floxen, roze en witte herfstanemonen en roze zeepkruid.

Magnolia bij het keukenraam

De voortuin, zichtbaar vanuit de woonkamer en medebepalend voor het aanzien van het huis, werd als eerste aangepakt. Hier kwamen bloemenborders tussen de oude leilindes en New Dawn rozen tussen de ramen. De bloemborders breidden zich later rondom het huis uit: “Het huis is verpakt in bloemen.” Dan volgt de iets formelere binnentuin, grenzend aan de woonkeuken en de plek waar het eerste zonnetje komt. Bladhoudende beukenhagen – in diverse hoogtes – geven beschutting aan het terras en kleur en silhouet in de winter, net als de strak gekortwiekte groene buxusvakken die in voorjaar en zomer zijn gevuld met bloemen. “We zitten veel in de keuken, dus ik wilde ook in de andere seizoenen uitzicht op een mooie tuin. Ik zit dan graag aan tafel naar buiten te kijken, naar de kleuren, de grillige appelboom, het vogelbadje in de verte. Daarom plantte ik ook een magnolia bij het keukenraam: zodat ik kan genieten van die eerste knoppen, ik zie hier letterlijk de lente tot bloei komen.”

Zeshonderd meter haag

Ze raadpleegde geen boeken, volgde geen workshops, ze leerde het tuinieren op gevoel en met vallen en opstaan, vertelt Mieke. “Bossen lavendel op natte klei, dat werkt dus niet. Achteraf zou ik sommige dingen anders hebben gedaan. Wie bedenkt er nou zeshonderd meter haag? En dan ook nog dubbel geplant. Dat geeft wel snel een mooi vol beeld, maar na tien jaar zit je met een brede haag die amper te snoeien is!” Gelukkig is ze geen perfectionist – “ik knip heus niet iedere week de kantjes” – en kent ze geen enkele tuinstress. “Ik vind het heerlijk om in de tuin te werken, houd van die verbondenheid met de aarde. En iedere dag is alles weer anders, al is het alleen maar door het licht. Natuurlijk, een tuin moet je bijhouden, maar hij moet niet de baas worden over jou. Ik heb geleerd om er vooral van te genieten. Lekker met een boek en kop koffie in de luie stoel. Dat onkruid kan er morgen ook wel uit.”

Zomeridylle: lunchen onder de oude appelboom en daarna lekker soezen in de hangmat. Op de achtergrond een prachtige grote groep hoefblad.

Duurzaam tuinieren

Om vijf uur op, de kat en hond eten geven en dan een rondje maken door de tuin. Zo begint Mieke de dag, elke dag zo lang het ochtendlicht het toelaat. Op de vaste route ligt de moestuin. “Zo leuk om te kijken: wat eten we vanavond?” Keuze genoeg: er groeien aardappel, sla, courgette, artisjok, wortel, spinazie, prei, ui en tuinbonen. “Sinds een jaar of vijf zaai, plant en oogst ik volgens de maankalender. Ik ken de precieze theorie niet, maar het draait om de invloed van de maanstand op de waterhuishouding in planten, en daarmee hun kiem- en groeikracht. Baat het niet, schaadt het niet, dacht ik. Sindsdien lukt vrijwel alles! Ik heb sterkere courgetteplanten, vollere bonen.” Mieke hecht ook belang aan duurzaamheid, zowel in de sier- als moestuin. Ze zorgt voor eigen zaad en stek, vangt regenwater op, trekt vogels, bijen en vlinders aan, verjaagt slakken met eierschalen en bouwde met snoeiafval een houtwal als schuilplek voor de egels, die weer slakken eten.

Border in het laatste licht

Najaar 2020 werd het laatste tuinproject gerealiseerd: de bouw van een houten veranda. Van hieraf heb je een prachtig zicht op de uitbundige witte zomerborder die Mieke jaren geleden al met dit doel inzaaide rondom een tweede terras. “Door de vele bijen- en vlinderplanten is hier altijd veel bedrijvigheid. ’s Avonds vallen de laatste zonnestralen op de witte bloemen, dan licht die hele border op, zo mooi.” Dankzij de veranda kan ze daar nu ook op koelere dagen van genieten, precies zoals ze dat zestien jaar geleden al bedacht.

Het terras bij de witte zomer- border met onder meer floxen, malva’s, Hortensia ‘Annabelle’.