Toen hovenier Ton van Wijtvliet een huis kocht met een kale lap grond, ontwierp hij een tuin die in alle seizoenen bekoorlijk is, maar vooral in de winter. Het krachtige lijnenspel van De Hazelhof komt nu extra tot zijn recht – en een laagje sneeuw zorgt voor een serene verstilling.
Hovenier Ton van Wijtvliet verhuisde in 2005 van een Rotterdams appartement met dakterras naar een Brabantse boerderij met 10.000 m2 kaal land, dat hij omtoverde tot een prachtige tuin.
Lijnen als sterke basis
Ton ontwierp zijn tuin vijftien jaar geleden met het oog op de winter. “Ik vind vaste planten de leukste groep om mee te werken. Maar in de koudste maanden van het jaar valt die weelde en kleur natuurlijk weg. Vandaar dat ik koos voor een mooi lijnenspel als sterke basis van deze tuin.” Ton maakte zeven tuinkamers en omkaderde deze met hoge hagen. Die strakke plattegrond zorgt van de lente tot aan de herfst ongemerkt voor rust en structuur. Zodra de borders in winterrust zijn, komen die strakke vormen juist heel krachtig naar voren. “Vooral als het heeft gesneeuwd of gevroren. Die witte laagjes accentueren de lijnen. Maar ook als het mistig of druilerig is, springen de contouren eruit.”
Dieptewerking brengt dynamiek
De eerste lijnen die Ton op papier zette waren taxusgroen. Ze groeiden uit tot strakke wanden die imposante dwarsverbindingen vormen tussen de verschillende tuinkamers. Ook de drie meter hoge beukenhagen dragen bij aan de formele plattegrond. Spannend zijn de lange zichtlijnen langs en dwars door borders. Ton houdt ervan om op die manier te spelen met dieptewerking en dynamiek. Zo vormde hij twee berceaus in het hart van de tuin. In de lente vallen de bloemen van witte en blauweregens over de veertig meter lange, stalen constructies. Nu is de sfeer hier haast sereen met dikke dotten sneeuw boven ons hoofd en onder onze voeten. Een romantische blikvanger is ook de ‘Appellaan’ even verderop. Aan weerszijden van het pad plantte Ton hier twintig bomen van zijn favoriete sierappel: Malus ‘Red Sentinel’. De rode appeltjes hangen er de hele winter aan de takken en zorgen zo voor kleur. “Pas in februari, als de merels écht honger krijgen, worden ze en masse gegeten. Ze zijn nogal zuur van smaak en worden waarschijnlijk zoeter als de vorst er flink overheen is geweest.”
Ook kaal is de berceau van blauweregen een blikvanger.
Tuinkamer onder een witte mantel
Op deze ochtend zorgen de dieren op het erf al snel voor de eerste sporen in de sneeuw. Al vallen de twee pauwen en de tamme Orpington-kippen nauwelijks op in het winterse landschap: beide hebben een spierwit verenkleed. Aan de achterzijde van de tuinkamer, een voormalige boerenschuur, heeft de vriesnacht nog meer souvenirs achtergelaten. Lange, puntige ijspegels hangen als kersthangers tussen de rode ranken van de wilde wingerd. Dankzij de ijzige wind bleef de sneeuw zelfs verticaal op de stammen van de bomen plakken. Zo heeft de imposante plataan voor de tuinkamer een winterwitte mantel aan. Het is de eerste boom die Ton hier plantte. “Bomen zijn heel belangrijk in een tuin. Ook in de winter, wanneer ze voor markante silhouetten zorgen. Ik wilde hier per se een plataan. Daar heb ik altijd iets mee gehad; de stam is mooi en hij wordt zo ontzettend groen in de zomer. In de winter springt zijn vorm er echt uit. Dan zie je ook die leuke zaadbolletjes goed zitten.” 
Lange pluimen zorgen voor lijnen
Dekentjes van sneeuw bedekken ook de buxusperken rondom de plataan. Ton plantte ze achthoekig aan. “Vaak zie je rococo parterres in oude stijltuinen. Dat is eigenlijk de Franse manier. Bij Nederlandse kloosters en kastelen dienden de buxushofjes een praktisch doel: ze beschermden kruiden en andere planten tegen beesten en onkruid. Die haagjes hadden geen tierelantijnen. Die sobere stijl vond ik wel passend op dit oude boerenerf.” Wie De Hazelhof al eens in de zomer bezocht, weet dat in de buxushofjes weelderige boeketten groeien van Verbena bonariensis, Gaura’s en de paarse roos ‘Rhapsody in Blue’. Een romantisch welkom voor de bruidsparen die hier komen trouwen. Ook in de bloementuin is nu nauwelijks voor te stellen hoe uitbundig het geel, rood, oranje en blauw dan bloeit. In dit seizoen zit de schoonheid ’m niet in kleur maar in vorm, dankzij de vele zaaddozen. Zo koestert Ton de lange pluimen van de zilverkaars (Actaea), die diep doorbuigen onder het gewicht van de sneeuw. Ook de etagebloemen van Phlomis tuberosa zijn favoriet, met hun sneeuwmutsjes op. “Zaaddozen als deze zijn normaalgesproken al decoratief, maar op ochtenden als deze, bedekt door een laagje sneeuw, zijn het de sierraden van de wintertuin.” 
De tuin bezoeken?
De Brabantse langgevelboerderij waarin Ton en zijn partner Huub wonen, dateert van 1890. “Het huis verkeerde in een slechte conditie, maar de plek was fantastisch”, vertelt Ton. “We woonden in Rotterdam en hadden een daktuin. Ik droomde al heel lang van een grote tuin. Hier lag maar liefst tienduizend vierkante meter omheen. Dat was natuurlijk wel héél veel. Het ontwerp was in een dag gemaakt, met de aanleg ben ik nog steeds bezig. Maar dat geeft ook niet. Ik vind het ontzettend leuk om deze droom steeds verder te ontwikkelen.” Volgens Ton klopte alles aan dit plekje in buurtschap Hazeldonk bij Rijsbergen. “Er was geen tuin aanwezig, dus ik hoefde ook niets af te breken of te rooien. Het huis stond precies op het hoekje van het perceel, zodat we een zee van een achtertuin konden aanleggen. En de grond was heel vruchtbaar.” Pas later hoorden Ton en Huub dat dorpelingen hun perceel altijd ‘het lelijkste punt van Hazeldonk’ noemden. “Dat snap ik ook wel”, zegt Ton lachend. “Op een beukenhaagje en een preiveld na was het een kale bende. Nu, vijftien jaar later, is het een groene oase.”
Open dagen
Zodra er sneeuw ligt, wil Ton de poorten van De Hazelhof openen voor bezoek. Houd daarom de website dehazelhof.nl in de gaten of kijk op Facebook (/dehazelhof) of Instagram (@tuin_de_hazelhof). Daarnaast zijn er in 2021 open tuindagen op zondagen 20 en 27 juni en 17 oktober. Meer over het ontwerpwerk van Ton en zijn tuinbrocante vind je op tuinbrocante.nl. Benieuwd naar Ton’s zeven winterfavorieten? Je leest ze hier. CREDITS: TEKST MIRJAM ENZERINK | FOTOGRAFIE SIETSKE DE VRIES Meer foto’s van deze winterse buitenkijker vind je in de extra dikke kersteditie van Seasons boordevol kerstinspiratie. Misschien te laat voor deze kerst, maar voor je het weet is het volgend jaar kerst. En dan kun je je laten inspireren door deze artikelen. En die recepten smaken natuurlijk ook na kerst heerlijk…
- Recepten voor een vega kerstmenu
- Allerlei heerlijkheden met karamel
- Zelf groenkansen maken, zo doe je dat
- Breng een kerstgeur in huis
- 12x kerstboom anders
- 8 kerstkaarten
Je bestelt Seasons eenvoudig online via de webshop.
