Kweker Gerrie Veenstra heeft zijn hart verloren aan de hartlelies. Lees hier alles over (zijn liefde voor) hosta’s en hoe je een hosta combineert met schaduwplanten.
Stil van
Zeker tweehonderd verschillende hartlelies, ofwel hosta’s, wortelen in donkerblauwe, geglazuurde potten op het erf van kwekerij De Botterhutte in Halle. Van de kleine ‘muizen’ als ‘Blue Mouse Ears’ tot kanjers van meer dan een meter hoog en breed. Grote, hartvormige bladeren deinen in de wind. Juist omdat al het blad hier groen is, vallen de vormen en structuren zo goed op. “Van half mei tot eind juni is het hier zó ontzettend groen”, zegt kweker Gerrie Veenstra. “Zo fris, de hosta’s zijn dan op hun allermooist. Die aanblik kan me echt emotioneren. Ik zie dat bij bezoekers soms ook. Vaak vallen ze even stil als ze hier komen aanlopen.”
Duizenden planten in stock
Lang voordat Gerrie zich professioneel bezighield met planten was hosta al favoriet. Hij verzamelde tientallen bijzondere soorten en legde er – puur vanuit passie – ook regelmatig tuinen mee aan voor anderen. “De plant raakt me gewoon; de kleur, de stelen, de benerving, hoe het blad valt, het sfeertje van verschillende hosta’s bij elkaar. En dan gaat het puur om het blad; de bloemen vind ik minder interessant.” 
Pilea’s worden het helemaal
In 2014 verruilde Gerrie de financiële wereld voor de plantenwereld. “Een stap die ik, achteraf bezien, veel eerder had moeten zetten. Het is heerlijk om dagelijks contact te hebben met mensen die dezelfde passie hebben.” Gerrie besloot zich te specialiseren in hosta’s. Hij werkt hiervoor samen met kwekers in binnen- en buitenland. Het erf rondom boerderij De Botterhutte is inmiddels te klein voor de duizenden planten die hij in stock heeft. De meeste daarvan verkoopt hij via de webshop. Vakgenoten attenderen hem ook op nieuwigheden en rariteiten. En niet alleen op hosta-gebied. Gerrie heeft ook een voorliefde voor bijzondere schaduwplanten. Onder de takken van treurwilg, berken en eiken plantte hij honderden vondsten uit met name Oost-Azië. In deze proeftuin kijkt de kweker hoe ze zich ontwikkelen en staande houden in ons klimaat. Lyrisch is Gerrie over Pilea’s, familie van de populaire pannenkoekplant voor binnen. “Die worden het helemaal dit jaar, let maar op. Het is zo’n leuke bladplant en redelijk winterhard. Ik raad aan om hem vroeg in het seizoen te planten. Daardoor bouwt hij weerstand op.” Gerrie wijst op een bijzondere schoenlappersplant, Bergenia ciliata. Het blad is niet glad en leerachtig, maar bedekt met zachte haartjes. “Prachtig toch, hoe de dauw nog op het behaarde blad ligt? Helemaal als het licht erop valt. Het geeft deze plant wat extra’s.”
Meer over schaduwplanten en de schaduwtuin
De schaduwtuin: 5 tips
4x zo creëer je dat fijne schaduwplekje in je tuin
Schaduwplanten, zo mooi zijn ze! 3 vragen aan de kweker
Blauwvaren: de ideale kandidaat voor (half) schaduwplekken én huisdieren
Blij met nieuwe neusjes
Terug naar de privécollectie van hosta, Gerrie’s trots. De potten staat grotendeels in de schaduw van een treurwilg, beuk en taxus. Maar de bladplant is niet per definitie een schaduwplant. “De meeste blauwe hebben wel een voorkeur voor een plek in de schaduw. Maar soorten met geel of wit in het blad hebben toch altijd een bepaalde hoeveelheid licht nodig. En hosta’s met geurende bloemen als de plantaginea, de allereerste die ooit in Europa belandde, kunnen gewoon in de volle zon staan. Op die manier ontwikkelen ze ook meer bloemen.” Wereldwijd zijn er tussen de dertig en veertig soorten hosta. Onderling hebben ze zeker twaalfduizend cultivars voortgebracht. Dat gaat bij hosta’s vrij makkelijk. “Als een hosta een neusje maakt dat afwijkt van de moederplant, noemen we dat een sport. Wanneer een hostakweker daar iets bijzonders in ziet, houdt hij hem apart. Zo’n mutant groeit dan met een beetje geluk uit tot een nieuwe cultivar.” Een voorbeeld hiervan is een ‘streaker’, een hosta waarvan de lichte belijning doorloopt tot aan de rand van het blad. Geen enkel blad is hetzelfde. “Vroeger werden ze weggegooid. Maar tegenwoordig zijn de verzamelaars er dol op omdat ze zeldzaam zijn; streakers zijn moeilijk te vermeerderen.” 
Hosta: slakken bestrijden
In de eerste anderhalve maand van het jaar gaat Gerrie alle potten langs met een oplossing van twintig liter water en een liter ammoniak. Op die manier verbranden de slakkeneitjes die in de potten zijn gelegd. Maar ook de larven van de taxuskever, een opkomende plaag. “Om die reden heb ik hier bijna geen Heuchera’s en Heucherella’s meer staan. De larven knagen de wortels volledig door. Vaak trek je die planten zo uit hun potjes. Dat doen ze helaas ook bij de steenbreek (Saxifraga), een leuke schaduwplant. En bij fuchsia’s in pot.” In de hosta-zee staan echte zeldzaamheden. Zoals streaker ‘Poison Dart Frog’ met vanillekleurige penseelstreken. Of ‘Generation X’, een opvallende blauwe, gebobbelde hosta. “Tegenwoordig worden de meeste hosta’s in het laboratorium via weefselkweek vermeerderd. Voor de echte verzamelaar zijn die planten niet interessant. Maar zo’n ‘Generation X’ komt uit ‘original stock’ van een Amerikaanse kweker. Als je hem wilt kopen, wordt hij ter plekke voor je uitgestoken. Zo weet je zeker dat je een unieke plant hebt.” Ook Gerrie verkoopt regelmatig een ‘neus’ van zijn eigen moederplanten. “De ruimte hier is beperkt, dus het komt voor dat mensen een plant aanwijzen die ik niet op voorraad heb. Ik vind het leuk om op die manier met klanten over de kwekerij te lopen. Altijd mooi om te zien als ze helemaal blij met hun plantjes naar huis gaan.”
Meer over slakken:
Deze 5 planten kunnen tegen slakken
10 tips tegen slakken in je tuin
Wat heb je aan naaktslakken?
Zo combineer je een hosta met schaduwplanten
Hosta’s lenen zich goed voor een pottenborder zoals bij Gerrie op het erf. Maar de kweker combineert ze ook graag in de (schaduw)border. Niet op kleur, maar op hoogte en vorm. Mooie composities zijn te maken met wintergroene varens als Polystichum setiferum en Blechnum chilense, elfenbloem (Epimedium), verschillende gebroken hartjes (Dicentra), Disporum, Jan-op-de-preekstoel (Arisaema). Mooi met een grote blikvanger als de winterharde vingerplant (ja, de kamerplant) Fatsia japonica ‘Spiders Web’, met een witte tekening op het blad. “Ook dovenetel mag trouwens in dit groepje niet ontbreken. Mooi is de dovenetelachtige bastaardmelisse Melittis melissophyllum ‘Royal Velvet Distinction’, een goede insectenplant die geurt naar honing. Het mooiste effect krijg je als je deze border inplant van laag naar hoog.”
Lees ook: 5x tuinplanten met hartvormig blad 
Naar kwekerij De Botterhutte
De kwekerij is tot half oktober op maandag en op vrijdag geopend van 11.00-17.00 uur. Vanaf half juni ook op zaterdagen. De sfeertuin is voor klanten gratis te bezichtigen vanaf de derde maandag in mei t/m de derde maandag in september.
Check op www.debotterhutte.nl de openingstijden i.v.m. mogelijke wijzigingen.
Adres: Kwekerij De Botterhutte, Nijmansedijk 22A, Halle, 06 41454380, (ook voor de webshop).
Op Facebook post Gerrie dagelijks foto’s van bijzondere planten.
TEKST MIRJAM ENZERINK | FOTOGRAFIE SIETSKE DE VRIES
