Biologe en tuinontwerpster Lily de Boer tuiniert niet alleen voor het mooie plaatje, maar ook voor ecologisch evenwicht. Zo recyclet ze materialen, verschraalt ze de bloemenweide en plant ze besdragende bomen voor de vogels. Reeën mogen gerust een blaadje mee-eten.
Drie langgenekte loopeenden waggelen achter elkaar aan ‘In de tuin van Dorth’. Behalve voor de gezelligheid houdt Lily ze voor het slakkenvrij houden van haar borders. Daarbij worden de eenden geassisteerd door een toompje ‘Red-de-Legkippen’. En door de egels die Lily ophaalde bij de egelopvang. Die keuze vloeit voort uit het ecologische principe dat de biologe en tuinontwerpster hier hanteert.
“Ik tuinier niet alleen voor mezelf. Deze tuin maakt deel uit van het landschap, van een heel ecosysteem. Als je je erin verdiept hoe dat werkt, dan begrijp je waarom slakken en insecten hier noodzakelijk zijn; andere dieren zijn er afhankelijk van. Met het gebruik van bijvoorbeeld pesticiden doorbreek je die kringloop. Als je je laat leiden door de angst voor vraat en plagen, verlies je in mijn ogen de verbinding met de natuur.” Lily strijkt dan ook over haar hart als de slakken de hosta’s perforeren. Of als de reeën van de rozenblaadjes snoepen. “Ik wil een beheerder zijn van de natuur, geen vernietiger.”
Siergrassen en schermbloemen
Tien jaar geleden keerde Lily vanuit Haarlem terug naar haar groene roots. In het buurtschap Kring van Dorth in de Achterhoek kocht ze de charmante boerderij De Nieuwe Haar uit 1912. Het was vooral de lap grond waar ze voor viel: een weiland van bijna een hectare. Op dit blanke canvas legde ze in fases een natuurlijke tuin aan. Rondom het huis ontwierp ze cottageachtige, ronde borders, waarin ze opvallende heesters plantte als Choisya’s, Indiase meidoorn en parelstruik. Ook koos ze voor bomen met een bijzondere bast, als de papier-esdoorn (Acer griseum) en Indische sering (Lagerstroemia ‘Natchez’).
“Daartussen heb ik veel vaste planten aangeplant in flamboyante kleuren. Ik combineer ze op bloemkleur, bladvorm en hoogte, maar houd ook rekening met bloeitijd en groeiomstandigheden. Een plant als Monarda of lupine is na de bloei bijvoorbeeld minder fraai. Daar zet ik dan een mooie laatbloeier voor. En overal komen siergrassen en schermbloemen terug. Ik ben dol op hun luchtigheid en gebruik ze om kleuren te versterken of juist af te zwakken.”
Amfibieënwand
Bij het ontwikkelen van haar tuin werkte Lily een wensenlijstje af van onder meer een boomgaard, natuurlijke vijver, moestuin en bloemenweide. Maar sommige ideeën ontstonden vanuit een lopend project, zoals de bloemenheuvel in het hart van de tuin. Na het uitgraven van de vijver bleef een berg zand over. Ze kwam op het idee om hier een wal van te maken. “Afvoeren kost geld, hergebruik niet. Bovendien zorgt zo’n wal voor volume en deining.”
Ook de berg stenen die overbleef na de verbouwing van de boerderij verhuisde naar het weiland. “Ik vond het een uitdaging om op mijn erf zo veel mogelijk te behouden en hergebruiken. Met die stenen heb ik de bloemenheuvel bekleed zodat een insectenmuur ontstond. In de praktijk blijkt het ook een amfibieënwand. Kikkers, padden en zelfs salamanders schuilen tussen de steentjes.”
Lily metselde een trapje over de heuvel, zodat ze op de top kan genieten van het uitzicht tussen de bloemen. Aan de vijverzijde stapelde ze een bankje op van omgekeerde betontegels. Naar de randen toe wordt de tuin losser en wilder. Zo zijn er twee kruidenrijke grassenweides die Lily probeert te verschralen; ze mest er niet en maait slechts een keer per jaar. In de winter grazen er schapen, die tegelijkertijd de bodem verticuteren. Inmiddels duiken hier steeds meer inheemse planten en grassen op, waaronder boterbloemen, duizendblad en ratelaar. Die trekken op hun beurt inheemse vlinders, bijen en andere insecten aan. “De biodiversiteit van die plek vind ik belangrijk. Al na twee jaar ontdekte ik daar bijvoorbeeld de gele weidemier. En daar komen heel veel spechten op af.”
In het gras plant Lily ook vaste planten die in de tuin te veel woekeren. Zoals prikneuzen, ganzenbloemen, vaste zonnebloemen en haar favoriete kantbloem, Ammi majus. Hier mogen ze zich naar hartenlust uitzaaien en mengen. Aan de randen plantte Lily, net als in de boomgaard, allerlei vrucht- en fruitbomen. Zo plukt ze hier de aromatische blaadjes van de ‘uiensoepboom’, kiwibessen, pecannoten en Chinese dadels. “Ik wilde geen apart voedselbos aanleggen, maar de eetbare gewassen verweven tussen meer inheemse soorten als de krent. Deels omdat mijn ruimte beperkt is, maar ook omdat het er mooi, natuurlijk uitziet. Bovendien vind ik het leuk om te experimenteren. De kennis die ik opdoe, zet ik weer in in de tuinen die ik ontwerp voor anderen.”
Boven op de bloemenheuvel is het heerlijk zitten met vijverzicht.
Zonnestralen vangen
Dicht bij huis verbouwde Lily een oude varkensschuur tot knus buitenhuisje waar ze tuinworkshops geeft. Verderop betrok ze een ingestorte paardenstal op een bijzondere manier bij de tuin. Ze liet twee muren staan, zodat een knus en windluw terras ontstond. “Vrienden die me een handje hielpen, hadden de stal bijna neergehaald. Voor hen was dit oude meuk, voor mij een kans om op een duurzame manier een erf op te bouwen.”
Lily verfde de wanden op het noord-oosten Provençaals blauw. Het is dé spot voor een ontbijt in de ochtendzon, tussen de ranken van blauweregen, oranje trompetbloemen en de roos ‘New Dawn’. Aan de andere kant vangt ze ’s avonds de laatste zonnestralen. Het uitzicht reikt tot ver voorbij haar erfgrens. “Mijn eerste project hier was het aanleggen van een houtsingel rondom het erf. Het was een manier om me deze grote, open plek eigen te maken. Inmiddels heb ik de singel op verschillende plekken weer opengemaakt. Ik wil graag het zicht op de landerijen behouden. En op deze manier kunnen de dieren zo mijn tuin in lopen.”
Ontwaken met de tuinfluiter
Sinds Lily verschillende biotopen creëerde, is de biodiversiteit in haar tuin enorm toegenomen. “Voorheen zaten hier amper vogels, nu barst het ervan. Ik word elke ochtend wakker met het gezang van de tuinfluiter. De middelste bonte specht zit hier, het ijsvogeltje, de zwartkop en zelfs de spotvogel is hier gesignaleerd. En allerlei salamandertjes. De reeën komen hier drinken uit de vijver. Elke dag verwonder ik me weer over het leven dat deze tuin aantrekt. Tegelijkertijd maak ik me als biologe ook zorgen. Het platteland is verworden tot industrieel landschap waar veel te weinig ruimte is voor wild. Ik hoop dat mijn tuin daarin een stapsteen kan zijn.
Lily heeft de natuurlijke vijver eigenhandig aangelegd. De zwarte vijverfolie camoufleerde ze met wit zand, waarin snoekkruid (Pontederia cordata) en zwanenbloem (Bútomus umbellátus) wortelen.
De tuin bezoeken?
Dat kan in het jaarlijkse Tuinrondje Gorssel (tuinrondjegorssel.nl – die van dit jaar was op 29 en 30 juli). In haar boerderij heeft Lily twee sfeervolle B&B-kamers. Ze verhuurt ook een sfeervol verbouwde schuur voor kleine feestjes, heisessies, vergaderingen en workshops. Meer informatie, ook over haar ontwerpwerk en tuinworkshops, vind je op indetuinvandorth.nl.
TEKST MIRJAM ENZERINK FOTOGRAFIE GEA LAAR
