Vallend blad verzamelen, de plataan knotten, zaden oogsten en genieten van de laatste bloeiers… In de Brummense tuin van Machteld van Soest valt in de herfst nog genoeg te beleven. Wie wil kan er zelf een kijkje nemen.
De goudgele herfstkroon van een ginkgo is een van de blikvangers in Tuin aan ’t Leusveld. Maar tuinierster Machteld van Soest kan niet wachten tot de bladeren op het gazon neerdwarrelen. Dan is het weer tijd voor de leukste tuinklus van het jaar: met de maaimachine rijdt ze sierlijke banen door het goudgele bladertapijt. Zo ontstaan de mooiste patronen.
Als het allerlaatste blaadje is vermalen en in de maaibak is beland, wacht er nóg een feestelijk moment; het uitstorten van het kleurrijke maaisel op de composthoop. Het vooruitzicht dat deze oogst van de herfst straks in de lente alle borders weer voedt, stemt Machteld bijzonder gelukkig. “Ik heb dus eigenlijk heel lang plezier van de herfst in mijn tuin”, zegt ze lachend. “Ik kan ook erg genieten van de geuren die je ruikt in de herfst. Een mengeling van natte bladeren, aarde en een vuurtje in de verte. Heerlijk! ’s Ochtends hangen er vaak al mistsluiers boven de vijvers en het gazon. Er ontstaat een bijna mystieke sfeer in de tuin.”
Geleend landschap
De ginkgo staat pal naast het witgepleisterde boerderijtje van Machteld en haar echtgenoot Wessel. De boom zorgt in deze dagen voor een goudgeel uitzicht. “Het wonderlijke van de ginkgo is dat hij in één koude nacht goudgeel kan kleuren. Hij verliest bovendien ook ineens al zijn blad. Als ik dan ’s ochtends de tuin in wandel, ligt er een tapijt van blaadjes rond de stam.” Het vallen van de blaadjes zorgt voor nog meer genietmomenten. “Ineens zijn dan de structuren van de bomen weer zo mooi zichtbaar.
Zoals die van de Catalpa en de plataan in de voortuin. We knotten ze bewust al in de herfst om te voorkomen dat het blad in de zwemvijver valt. Ook het silhouet van de elzen in het omringende landschap vind ik heel mooi.” In de herfst vervagen de grenzen tussen de tuin en het naastgelegen natuurgebied Het Leusveld. Zo krijgen Machteld en Wessel er kilometers geleend landschap bij. “Het is de kracht van deze tuin dat hij zo mooi opgaat in het landschap.”
Borders op de schop
In 1999 vielen Machteld en Wessel voor deze plek in het buitengebied van Brummen. Het grootste aandeel groen op het hectare grote erf kwam van een enorme collectie coniferen. “Zeker honderd coniferen hebben we toen een kopje kleiner gemaakt. Het waren van die zware, groene elementen. Terwijl wij juist houden van dynamiek in de tuin.” De komst van de zwemvijver was veertien jaar geleden de voorzichtige aanzet voor een tuinmetamorfose. Beetje bij beetje nam Machteld de bestaande borders op de schop. Formele stukken gaf ze lucht met wuivende vaste planten. Ook voegde ze kleur toe met soorten die het goed doen op de gemengde kleigrond, waaronder Nepeta ‘Weinheim Big Blue’ en Phlox paniculata ‘Euphorion’. “Ik zag de tuin als een breiwerkje; elke keer begon ik weer aan een nieuw stukje. Zonder plan, want ik prutste gewoon maar wat. En dan zag ik wel hoe het uitpakte. Zo leerde ik geleidelijk aan steeds meer over planten.”
Machteld liet de voormalige paardenweitjes naast de boerderij ontginnen en inzaaien met gras. Hier stak ze de ene na de andere nieuwe border uit. “Ik had verschillende planten vermeerderd uit de oude gedeeltes van de tuin. Maar een nieuwe border is niet maar zo gevuld. Zo kwam ik op het idee om zelf eenjarigen te zaaien. Het zijn enorm dankbare planten; ze bloeien de hele zomer en je hoeft er weinig aan te doen.”
Lees ook:
- Kattenkruid (Nepeta): geliefd bij katten, bijen & vlinders – gehaat door muggen
- Flox (Phlox): 5x tips van de kweker
Speelruimte
De bloemenborders geven ook aan het eind van de herfst nog steeds kleur. Laatbloeiers als Salvia ‘Phyllis Fancy’ en ‘Hot Lips’, Persicaria ‘Blackfield’ en de laatste rozerode afrikaantjes buitelen over elkaar heen. Overal staan ook decoratieve zaaddozen. De egeltjes van Echinacea purpurea, Agastache-borsteltjes, de goudbruine halmen van Verbena hastata en allerlei siergrassenpluimen.
Het bewijst hoe vol en kleurrijk de borders hier in de zomer moeten zijn. “Ik houd van weelderig en niet al te netjes”, bevestigt Machteld. “Net als in de natuur. Voorwaarde is wel dat de grote lijnen in de tuin strak zijn. Wessel houdt het gras mooi kort en steekt de kantjes netjes af. De beuken- en taxushagen zijn ook altijd goed geknipt. Dan kan ik me in de borders wel wat speelruimte permitteren.”
Lees ook:
We keken onze ogen uit, bij Kwekerij de Tuinstek, van Anneke en Peter Konijn – met de meest prachtige salvia’s. We noteerden maar wat graag deze tips & tricks om salvia’s zo lang mogelijk mooi te houden.
Naast de kas bloeit een Salvia ‘Phyllis Fancy’.
Boeketten van rozenranken
De planten gaan hier bewust ongeknipt de winter in. Deels omdat ze zorgen voor verrassende wintersilhouetten. Maar vooral omdat ze zo veel voedsel bieden voor vogels. “Het is geweldig om te zien hoe hier langzaam een soort symbiose ontstaat met de natuur. Puttertjes, vinken en meesjes hangen op de kop aan stelen om de zaadjes te pikken. Af en toe spotten we eekhoorntjes en er zitten vaak hazen in de grassentuin. Reeën liggen rustig te herkauwen, heel dicht bij huis. Dat is echt de meerwaarde van tuinieren voor mij.”
Zaden die uitvallen, kunnen bovendien spontaan kiemen. Vooral met Verbena bonariensis heeft Machteld geluk. “Ik oogst altijd bloemen voor het zaad, zodat ik ze in het voorjaar kan voorzaaien. Maar Verbena’s doen dat zelf, direct in de vollegrond, veel beter. Ze hebben nattigheid nodig om te ontkiemen.” Op verschillende plekken in de tuin groeien zaailingen van klimrozen als ‘Kiftsgate’ en ‘Seagull’ tot hoog in bomen en heesters. Machteld laat ze in de zomer gaan, met voorbedachte rade. In de herfst snijdt ze er mooie lange ranken van, waarmee ze vazen vult, tafels aankleedt en kransen draait. “Heerlijk materiaal dat de hele winter mooi blijft.”
Lees ook:
Ben je net als wij dol op rozen in je tuin? Dan wil je ze uiteraard zo lang mogelijk mooi houden, om er optimaal van te genieten. Wij delen de beste tips & tricks – voor de állermooiste rozen in je tuin. Een win-win situatie, want op die manier kun je ze ook gebruiken om er in de zomer prachtig je buitentafel mee te stylen…
Tuinieren in het grind
Achter het huis is het nog opvallend groen onder de rode sierkers. Eén van Machteld’s favorieten, Euphorbia characias, heeft zich hier tot haar grote plezier spontaan uitgezaaid in het grind. “Deze Euphorbia’s springen er voor mij echt uit qua structuur. In alle seizoenen. Ze bloeien ook zo lekker vroeg. In januari zie je de bloemen vaak al zitten.” Er wortelen nog veel meer planten tussen de kiezels.
Zo staan er uitgebloeide stokrozen, papavers, Santolina’s en Patrinia’s. Hier en daar bloeien nog goudsbloemen en paarse tuiltjes Verbena bonariensis. “Ik heb ontdekt dat je een veel mooier resultaat boekt wanneer je toestaat dat planten hun eigen plek kiezen”, vertelt Machteld. “Het tuinieren in het grind is daar een goed voorbeeld van. Ik verbaas me er steeds weer over wat zich hier spontaan uitzaait. Lavendel bijvoorbeeld. Door zo een beetje met de natuur mee te bewegen, ontdek ik vanzelf welke planten van een kalkrijke grond houden.”
Zelf deze tuin bewonderen?
In het tuinseizoen is Tuin aan ’t Leusveld regelmatig geopend, met verkoop van eigen kweek. Tuingroepen zijn welkom op afspraak. De tuin doet mee met speciale open dagen. Kijk voor meer informatie op tuinaantleusveld.nl.
CREDITS: TEKST MIRJAM ENZERINK | FOTOGRAFIE SIETSKE DE VRIES
