Ze maakt ze met de hand, met oud of nieuw glas, verpakt in lood of koperfolie. Hanneke van den Broek geeft bloemetjes, beestjes én kerststerren een kleurrijk leven in glasvorm.
Hoe is glas op jouw pad gekomen?
“Ik vond het heel lang niet bijzonder. Ik bedoel, je drinkt eruit, maar meer waarde hechtte ik er niet aan. Dat veranderde in 2018, eigenlijk per toeval. Ik had een sabbatical opgenomen, voelde me als manager niet meer thuis bij een cateringbedrijf en zocht iets nieuws. In die periode overleed ons dochtertje. Ik wilde iets bijzonders op haar graf zetten. In een winkel stuitte ik op een rood glazen hartje op een steeltje. Het raakte me, zó mooi, zó intens! Ik ben direct een work- shop glas in lood gaan volgen en voelde me als een kind in een snoepwinkel, al die flonkerende kleurtjes, met je handen werken… Het was een heel verdrietige tijd, uiteraard. Maar het werken met glas gaf me enorm veel voldoening.”
Is het ingewikkeld?
“Dat valt best mee. Je kunt al gauw iets moois maken, dat is prettig. Je moet vooral precies werken. Mijn vader – ik gebruik zijn atelier – repareert naaimachines. Ik heb het van hem, dat pietje-precies zijn, vermoed ik. Gaandeweg heb ik de belangrijkste twee technieken onder de knie gekregen: glas in lood en Tiffany, waarbij je het glas omwikkelt met koperfolie. Die laatste methode, bekend van de lampen, is lichter en sterker. Je gebruikt het vooral als je kleinere stukken glas aan elkaar wilt maken tot een geheel. Voor een vorm uit één stuk is glas in lood zeer geschikt.”
Brengen scherven geluk?
“Het heeft er in elk geval voor gezorgd dat ik iets heb gevonden waar ik gelukkig van word. Aan de andere kant, tijdens het werk wil ik ze liever niet. Dan gaat er iets niet goed. Het spannendste moment is het breken. Je snijdt eerst de vormen in het glas, daarna moet je het breken. Breekt het op de juiste plek? Zit er spanning in het glas? Als ik er tijdens het snijden bijvoor- beeld iets te veel druk op heb gezet, kan het verkeerd gaan. Mijn hartslag gaat altijd even omhoog, het blijft behoorlijk onvoorspelbaar. Breekt het goed, dan heb ik het moeilijkste moment achter de rug en kan ik verder gaan met het slijpen. Gaat het fout, dan moet ik opnieuw beginnen.”
De doos met pleisters is nooit ver weg?
“Tijdens het werk zit ik in een flow, ben ik heel geconcentreerd bezig met snijden, breken, slijpen, solderen. Dan gebeurt er eigenlijk nooit wat. Het gaat fout als ik iets achteloos doe, iets verplaats of even aan het rommelen ben.
Er gebeuren trouwens ook gekke dingen. Een tijdje kreeg ik mijn telefoon niet ontgrendeld. De vingerafdrukherkenning deed het niet meer. Wat blijkt? Tijdens het slijpen duw je met je duim het glas tegen de diamantslijptol. Als je dat lang achter elkaar doet, schuur je kennelijk de lijntjes op je duim weg.”
Je maakt vooral bloemen en dieren?
“Ik houd van de natuur. Wandel graag in het bos. Meestal vind of zie ik iets waardoor ik geïnspireerd raak. Laatst nog, een pauwenveer, daar heb ik urenlang naar gekeken. Lijnen, kleuren, kleurovergangen, verhoudingen: het intrigeert me mateloos. ‘Dat wil ik maken’ jubelt het dan in mijn hoofd. In het voorjaar zag ik bloeiende forsythia. Het was koud en guur, maar dat felle, uitgesproken geel maakte me blij.
Dan ga ik op zoek naar glas met die specifieke kleur. Het kan trouwens net zo goed een kaketoe zijn, ergens gespot op een foto. Of een bloem uit een boek. Als het me vrolijk maakt, wil ik er iets mee. Het zijn overigens niet altijd bloemen of planten. Een tijdje terug heb ik een spiegel gemaakt, met erboven een Keniaans berglandschap in glas. De opdrachtgever komt uit Kenia, maar woont in Nederland. Dat vond ik mooi, zijn spiegelbeeld met erboven een aandenken aan zijn moederland.”
Blijf je dicht bij de werkelijkheid?
“Ik ben uren zoet met het zoeken naar glas met de juiste kleur. Dat luistert nauw, vind ik. Het moet liefst zo waarheidsgetrouw mogelijk zijn. En natuurlijk welk soort glas, dat is ook een zoektocht. Oud, nieuw, hobbelig, glad, iriserend: de keuze is reuze. Glas heeft echter een eigen wil. Het laat zich niet in elke gewenste vorm snijden. Een scherpe bocht is bijvoorbeeld niet te doen. Daardoor moet ik vaak een vertaalslag maken naar rondere vormen en de werkelijkheid loslaten. Dat maakt het juist ook leuk. In Zuid-Afrika zag ik de Protea, het ‘suikerbossie’. Het lukt me maar niet om hem in één stuk goed te vangen. De vorm is niet lekker, te scherp of zo.”
Sinds kort werk je ook driedimensionaal.
“Ik zag op Pinterest een keer een prachtige bloem in 3D. Het idee sprak me aan, ik ben meteen gaan experimenteren. Uiteindelijk lukte het, zowel technisch als constructief. Mijn eerste ontwerp is een bloem, opgebouwd uit achttien afzonderlijke ovalen bloemblaadjes. Een behoorlijke klus. Op dezelfde manier bouw ik mijn kerstster op, uit twaalf vierhoeken. Een hele puzzel, het is essentieel dat je de juiste hoeken hebt. Nu heb ik een goede mal en gaat het sneller. Hij is wel heel sterk, juist door die vliegervormen. Ik zou ook dolgraag een 3D-kerstbal willen maken. Maar dat vordert niet: hij wordt steeds te plat en te zwaar.”
Het maken van de sterren is een hele puzzel: ze zijn opgebouwd uit twaalf losse vierhoeken.
Hoe kom je aan het glas?
“Een deel koop ik nieuw bij een groothandel. Sommige kleuren vind je nauwelijks tweedehands. Soms krijg ik ook iets aangeboden. Laatst bijvoorbeeld van een restaurant, dat had oude glas-in-loodramen laten verwijderen. Ik mocht ze meenemen in ruil voor een bloem die ik uit een paar van hun ruitjes ga maken. Ik heb hier ook een paar kerkramen staan, gekregen van de kerk in Achterveld, een dorp vlakbij. En in een atelier in de buurt stond nog een raam met oud glas, handgeblazen, met van die belletjes erin. Zolang er geen krassen in zitten, kan ik oud glas perfect verwerken. Vind ik ook leuk, afgedankt glas een nieuw leven geven. Dus als je thuis nog iets hebt staan, hoor ik het graag.”
Welke bloem staat op je to-dolijstje?
“Van steeds meer kanten krijg ik de vraag naar een zonnebloem. Ik twijfel een beetje, weet het nog niet. Ik moet het zelf wel tof vinden, anders begin ik er niet aan. Het komt vanzelf, of niet. Genoeg andere dingen om te doen. In de nabije toekomst wil ik workshops gaan geven. Beetje bij beetje schaf ik daarvoor de benodigde gereedschappen aan. Het wordt trouwens ook steeds drukker met mijn huidige assortiment. Er komen zelfs bestellingen uit het buitenland. Geweldig is dat.”
Meer glaskunst van Hanneke zien?
Kijk op glassbyhan.com, hier kunnen ook bestellingen worden geplaatst.
CREDITS: TEKST LEO ALEXANDER SCHLANGEN | FOTOGRAFIE PEGGY JANSSEN | STYLING ANNELIES MORRIS
Meer creatieve ambachten
- Van kleurrijke vinkjes tot gitzwarte raven: Justien van der Winkel creëert de mooiste vogels van afgedankte kleding en borduurgaren.
- We zijn verliefd op de beeldschone borduurwerken van Annelies Morris. Haar naaimachine, vellen papier – het liefst handgeschept – en de natuur inspireren Annelies tot de mooiste borduursels van bloemen en planten, zoals judaspenning, schermbloemen en papaverbollen.
