In Nederland valt nog zo veel te ontdekken, en te voet zie je altijd meer. Daarom in Seasons elke maand een wandeling, mét routebeschrijving, door een van de mooiste natuurgebieden die ons land telt. Deze keer de Bergelt-route in de Veluwse bossen rond Vierhouten.
IJshaar
Levenstekens zijn niet te bespeuren. Het bos bij Vierhouten is na een ijskoude nacht met tien graden vorst in de ban van de winter. De beuken zijn wit uitgeslagen. Het bruine beukenblad op de bosbodem is bepoederd met rijp. Op en naast het wandelpad liggen plassen met ijs vol fascinerende kronkelpatronen. Hier en daar kun je zelfs een dode tak zien liggen met daarop ijshaar (A), een sprookjesachtig winterverschijnsel dat op dood en nat hout van loofbomen is te zien. 
Het ontstaat wanneer de temperatuur van de lucht onder het vriespunt ligt en de luchtvochtigheid hoog is. Door de stofwisseling van schimmels in het hout komt water vrij dat door kleine openingen in het hout naar buiten wordt geperst, waar het vervolgens bevriest. Zo ontstaan lange dunne ijshaartjes, ook wel de baard van Koning Winter genoemd. IJshaar is teer. Pak een tak met ijshaar op en het brokkelt vrijwel meteen af. 
Levend schilderij
Alles kraakt en knispert onder de wandelschoenen: de bevroren aarde van het wandelpad, de dorre boombladeren die stijf bevroren breken en het ijs dat in de oude karrensporen (B) op het pad ligt. Die bevroren plassen (C) zijn kunstwerken op de bosbodem. In sommige plassen ligt een laag verdord blad met daarover een ijslaag. Als de zon tussen de bomen door piept en goud licht begint uit te strooien, is het alsof je in het Rijksmuseum naar het werk van een oude meester kijkt waarin donker en licht de hoofdrol opeisen. Stop je met wandelen, dan lossen alle geluiden op en is het ijzingwekkend stil. En voor het eerst beweegt er iets in het bos: koolmezen (D) vliegen zenuwachtig van boom naar boom. Onder die bomen waarin ze van tak naar tak huppen, ligt een heuvel, een enorme witte molshoop in het bos. Het blijkt een grafheuvel (E) die dateert uit de bronstijd. Op een stenen zuil staat dat in de late bronstijd (1100 v.Chr.) crematieresten zijn bijgezet in deze grafheuvel. Als wandelaar probeer je je iets van zo’n tafereel voor te stellen, maar het blijft een mistig gegeven op de tijdsbalk. 
Dansende bomen
Het is te koud om lang stil te staan. Na wat slingerpaden moet je jezelf even knijpen om een droombeeld te verjagen, maar het beeld blijft. Door de grillige en kronkelende vormen van de beuken lijkt het alsof de bomen langs het pad een dans in slow motion opvoeren. Niet voor niets worden de bossen in deze omgeving ook wel dansende bossen (F) genoemd. Het bekendste is het Speulder- en Sprielderbos bij Drie, maar ook hier zijn de mooie rechte bomen voor de houtkap verdwenen en bleven de kronkelige exemplaren staan die met zijn allen een hypnotische uitwerking hebben op de ogen. Het laatste stukje van de route loop je langs een rustgebied voor wild. Aan de woelsporen te zien, moet het hier ’s avonds langs het pad een feest zijn van flanerende wildzwijnen, maar in het heldere januarilicht blijven ze onzichtbaar in deze witte wereld van de Veluwe. 
Ligging De Bergelt-route start even buiten het Gelderse Vierhouten. Het startpunt is de parkeerplaats (langs de weg staat een bord ‘P-Vierhouterbos’), die ligt naast de voormalige jachtopzienerswoning (nu vakantiehuis) St. Hubertus. De Staatsbos- beheerroute is gemarkeerd met oranje paaltjes. Bereikbaarheid Auto: vanaf A28 afslag 14 ‘Elspeet’. Volg de borden richting ‘Vierhouten’. Rijd de bebouwde kom Vierhouten in en volg borden richting ‘Gortel’. Bij bord ‘P-Vier- houterbos’ rechtsaf parkeerplaats op. Voor routenavigatie: Gortelseweg 86, 8076 PS in Vierhouten. Openbaar vervoer: neem vanaf NS-station Nunspeet bus 112 naar Vierhouten. Uitstap- pen bushalte ‘Centrum’ in Vierhouten. Loop via de Elspeterbosweg en Gortelseweg naar het startpunt. Het is circa twintig minuten lopen. Horeca Onderweg: geen. In Vierhouten zijn diverse horecagelegenheden. Honden Toegestaan, mits aangelijnd. Check voor je op pad gaat of de genoemde adressen open zijn en of activiteiten doorgaan. Dit artikel verscheen in aangepaste vorm ook in Roots.
Een andere wandeling bekijken? Dat kan hier:
Wandelen in de winterstilte op de Friese hei Wandeling: herfst in het Waterloopbos in Flevoland Een magische wandeling door natuurgebied De Palms BEELD: ROOTS, DANIËL MULDER
